Tu lu’umil Méxicoe’, yaan mil 100 u jejeláasil ch’íich’o’ob, ti’ le je’elo’obo’, u 50 por ciento ti’ kuxa’an tu Péetlu’umil Yucatán, ts’o’okole’ ichil le je’elo’obo’ ti’ yaan tooj, juntúul ch’íich’ síij te’e lu’uma’, ts’o’okole’ u meyaj ti’ k’áax tu’ux ku kuxtale’ jach k’a’anan, tumen ku chíikbesik u tojbe’enil lu’um tu’ux ku yantal.
Ernesto Gómez Uc, máax jo’olbesik Programa de Conservación de Aves ti’ Pronatura, Península de Yucatán, tu tsolaj kex tumen le ch’íich’a’ suuk u yantal te’e lu’uma’, ku k’uchul tak Centroamérica, yéetel noj lu’umo’ob je’el bix Nicaragua, tu’ux k’ajóolta’an beey guardabarranco” wa tak Salvador, tu’u ku t’a’anal beey “torogoz”.
Eumomota superciliosa, u síientifikol k’aaba’, ts’o’okole’ jach táaj ki’ikchkelem u k’u’uk’mel yéetel u neje’ chéen tu jach ts’ook piixil. Le ch’íich’a’, ku ya’alik, tu kanaj kuxtal tu’ux k’óom taam, wa naats’ ti’ ts’ono’ot, ts’o’okole’ suuk u yila’al tu’ux ma’ jach ka’anal k’áaxi’.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
