Je'el bix úuchik tu ja'abil 1582, ka'aj ch'éen u yila'al u k'iinilo'ob ichil 4 tak 14 ti' octubree' tumen katoliko'ob yaano'ob tu chik'inil yóok'ol kaabe'. Paapa Franciscoe' tu ts'áaj k'ajóoltbil u buulail Anno obliviscaris horribilis (Ko'o'ne'ex tu'ubs k'aasil ja'ab) tu'ux ku páayt'antik máaxo'ob chíimpoltik kristyaano tuukule' ti'al ka bin okok tu pool máak u yúuchul wenel tu yáak'abil 31 ti' diciembre ti' u ja'abil 2020 ti'al u sáastal to'on tu yáax k'iinil enero… 2020.
Ka'alikil ti' yaan tu yotoch p'aatal Castelgandolfoe, jpontifisee' tu páayt'antaj Organización de las Naciones Unidas (ONU), Unión Europea yéetel Comunidad de Estados Independientes ti'al "u ts'a'abal u jeel k'iino'ob ti' yóok'ol kaab, úuchak u táaj seen úuchul ba'al yóok'lal u pak'be'en k'oja'anil COVID-19".
Papae' tu ya'alaje' je'el bix ts'o'ok u éejenta'al le ku k'aaba'knta'al tumen jaytúul vaticanólogo'obe' beey “calendario franciscano”, noj lu'umo'ob yéetel kriistyano'obe' "yaan u yantal k múul payalchi', beyxan k k'ubik u t'aanil ma' táan k bin tuka'atéen ti' k'iinbesajo'ob yéetel yaan u yantal k na'atike' le kéen náachchajako'on ti' uláak' máako'obe' k e'esik k wéet óolalil yéetel k láak'inajil ti'"
ONUe' ku táakmuk'tik
Yóok'lale', António Guterres, máax beetik u secretarioil general ti' Organización de las Naciones Unidas, tu xokaj ts'íib jts'a'ab k'ajóoltbil tumen Papa úuchik u beeta'al u Asambleail General le mola'ayo', tu'ux tu sáasilkunsaje' ts'o'okili' u túuxta'al le ju'uno', le beetike' tu páayt'antaj tuláakal lu'umo'ob táakano'ob ti' ONU ti'al túun u páajtal u xak'alta'al le ju'uno' ti'al beyo' u je'ets'el wa ku éejenta'al wa ma', "ba'ale' le ba'ax ku k'áata'ala' óoli' táaka'an ti' ba'ax ku péektsiltik Asambleae' yéetel tumen jach k'a'anan ti'al yóok'ol kaab yóok'lal ba'ax táan u yúuchule', yaan u yila'al, wa tumen éejenta'abe', ka je'ets'ek xan u nu'ukil ti'al u k'i'itbesa'al yéetel ti'al u ts'a'abal u báakunail, je'el bix xan ti'al u yantal taak'in u ti'al".
Guterrese' tu ya'alaj túune', ti'al u pa'ajtal u "tu'upul" le ja'aba' yaan u ka'abéetchajal u beeta'al óoli'je'el ba'ax ts'íibta'an tumen George Orwell tu ja'abil 1984, tu'ux ku ya'alike' unaj laj sa'atbesa'al tuláakal u ju'unilo'ob baanko yéetel u kúuchilo'ob Internet ti'al beyo' u yantal u páajtalil u jeel káajsik u beetik u íistorial kreditisiol lu'umo'ob jach óotsilo'ob, tumen beyo' je'el u páajtal u aktáantiko'ob pak'be'en k'oja'an ba'ale' maas chan mu'uk'antako'ob.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
