U méek’ kojil Caribe (Phoenicopterus ruber) juntúul ba’alche’ chíikbesik Yucatán, ts’o’okole’ ichil u máan ja’abo’obe’ ts’o’ok u núup’ul yéetel u kaajil le lu’uma’; ts’o’okole’ ichil maaya miatsile’ láayli’ jach chika’an yanik, kex tumen ma’ kéet yanik yéetel uláak’ ba’alche’ob je’el bix báalam.
Yaan máako’obe’, u ya’abile’ leti’e’ máaxo’ob kaja’ano’ob tu jáal ja’ilo’ob Yucatáne’, ku yilko’ob méek koj beey juntúul k’a’anan ba’alche’ ma’ chéen ti’al u cha’anta’al tumen ajxíinximbal máako’ob, tumen láayli’ xan ku ts’a’abalo’ob yéetel ku bo’onolo’ob ti’ najo’ob, otelo’ob, kúuchilo’ob koonol yéetel uláak’ tu’uxo’ob.
“K’a’anan ba’alche’. U chíikulal le lu’uma’... ts’o’okole’ ichil u kuxtal maayaobe’ láayli’ chíikano’obi’; tumen ts’a’abano’ob ti’ jayp’éel úuchben kúuchilo’ob yaan te’e jáal ja’o’”, beey úuchik u ya’alik Rodrigo Migoya Von Bertrab, máax patjo’olt u múuch’il Niños y Crías A.C, yéetel máax ts’o’ok u máansik jo’olajun jaabo’ob táan u meyaj ti’al u kaláantik yéetel u beetik xaak’alilo’ob yóok’lal méek’ koj.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
