de

del

Foto:

De la redacción
Oochel: Gonzalo Pérez Santos
K'iintsil

Jo', Yucatán
Lunes 5 ti' diciembre, 2016

“K’ame’ex tuláakale’ex u ki’imak óolil juntúul aj ts’íib tu kanaj t’aan je’el bix u beetik u yuumo’ob ka’ache’: ich maaya t’aan. Bejla’e’, kin wa’alik mix bik’in tin tukultaj in k’amik jump’éel chíimpolal yo’olal in t’anik yéetel in kuxkíinsik u t’aanil in ch’i’ibal.

U yóol wíinike’, je’el bix u yóol kaaje’, jump’éel chíikulal bíin p’áatak mantats’. Juntúul wíinike’ ma’ u yojel máax, wa mina’an u táan u yiche’, jump’éel báaxal beeta’an chéen yéetel ta’an; tumen chéen p’el u yusta’al tumen tuusile’, jach séeba’an ken júutuk tumen mina’an u tuukul mix u na’at. Beey túuno’, wíinik je’el bix kaaje’, yaan u to’okol u yóol, ts’o’okole’ yaan u p’áatal chéen beey u néenil ba’ax yáax beeta’an tumen uláak’ máako’ob.“

Leti’e t’aan tu beetaj Jorge Miguel Cocom Pech uchak u k’amik u chíimpolalil Premio de Literaturas Indígenas de América (PLIA), FIL tu lu’umil Guadalajara, 3 ti’ diciembre máanika’.

Aj xak’al xook Charles M. Pigott, ti’ Universidad de Cambridge ku ya’alik, ti’ u meyaj Cocome’ ku páajtal u xo’okol jejeláas ba’alo’ob je’el bix tsikbal yéetel k’aay tuukulo’ob; ts’o’okole’ beyo’ ku ye’esik ku páajta’al u beeta’al káan iik’ ti’ilil ich le máasewal t’aano’ob yaan ti’ América, je’el bix le ku beeta’al ich káastelan, inglés, francés wa portugués.

Beey túuno’, Cocome’ ma’ chéen juntúul aj ts’íib ich maaya t’aan, tumen leti’ tu kanaj u táakbes u t’aan, u miaatsil; ku kaxantik u jit’ik ba’ax yaan náach ti’ miaatsil, ti’ t’aan yéetel ti’ lu’um.

Jorge Cocom Pech, síij tu kaajil Calkiní, Kaanpech, tu ja’abil 1952. Tu ts’o’oksaj u xook ti’ Ciencias de la Comunicación tu najil xook Instituto de la Comunicación Educativa, tu kanaj ka’ambesaj ti’ u najil xook Escuela Normal de la Federación de Escuelas Particulares, yéetel tu jóok’sa u xookil ti’ Ingeniería en Agronomía, ichil uláak’ ba’alo’ob.

_____________________________________

[b]Jorge Cocom Pech, recipiendario del PLIA 2016[/b]

“Recibo este premio porque considero que no se honra a una sola persona, sino a un pueblo del que heredé la belleza de su lengua literaria, inicialmente oral y luego escrita” fueron las palabras de Jorge Miguel Cocom Pech, con motivo de la recepción del Premio de Literaturas Indígenas de América, FIL de Guadalajara, el pasado 3 de diciembre.

Al respecto, el Dr. Charles M. Pigott, de la Univesidad de Cambridge destaca que Cocom Pech no es únicamente un escritor de lengua maya, sino un dialogante que, a través de la difusión de su propia lengua y cultura, busca cruzar brechas culturales, lingüísticas y nacionales.

El poeta nació en Calkiní, Campeche, México, en 1952. Es licenciado en Ciencias de la Comunicación por el Instituto de la Comunicación Educativa. Recientemente fue nombrado poeta del año en Nueva York y es miembro fundador del Consejo Editorial para la Lengua Maya en La Jornada Maya.