de

del

Foto:

Notimex
Oochel: Rodrigo Díaz Guzmán
K'iintsil

Quintana Roo
Miércoles 12 ti' octubre, 2016

U Ayuntamientoil u kaajil Lázaro Cárdenas, tu k’ubaj ti’ x aalansaj Trinidad Canul Baas, u chíikulal Medalla al Mérito Ciudadano “Terencio Tah Quetzal”, tumen ts’o’ok u maanal ti’ ka’a k’áal ja’abo’ob káajik u meyaj.

Le chíimpolala’, j k’u’ub uchik u k’iimbesa’al 157 ja’abo’ob káajak u kajtal máak ti’ Kantunilkin, tu noj lu’umil Quintana Roo. Tu súutukil u yúuchul t’aane’, j k’a’ajsa’ab le meyaj ts’o’ok u beetik, tumen ku tukulta’ale’, ts’o’ok u yáantik kex mil 500 u túul yo’om ko’olel.

Bejla’e’, ti’ xunáan Trinidad Canul Baas, yaan 84 u ja’abilo’ob, yanchaj lajuntúul u paalal, ba’ale’ ts’o’ok u kíimil ka’atúul ti’; kaja’an tu bejil Reforma, naats’ ti’ u kúuchil ts’ak yaj Instituto de Seguridad y Servicios Sociales de los Trabajadores del Estado (ISSSTE) tu noj kaajil Lázaro Cárdenas.

Leti’e’, tu tsikbaltaje’, mix máak bin ka’ans ti’ bix u k’a’amal paalali’, ku ya’alike’ tu náaytaj bix u beeta’al, ka tu kanaj. “Ka’ach tin káajal in beetike’, su’ulaken, ts’o’okole’ kin k’oja’anta’al. Ku yantal tak in bin yéetel uláak’ x aalansaj úuch u káajak u meyajo’ob tia’al u ye’esiko’ob teen bix unaj in beetik ba’al, beyxan te’e k’iinako’obe’ tu ya’alajo’ob teen k’a’abéet in laj píitjo’oltik” kin wa’alal.

Suuka’anile’, x aalansaje’ ku yet’ik x yo’omk ko’olel. Unaj mantats’ táan u tsikbalo’ob tia’al u yiliko’ob bix táan u máan k’iin ti’ le ko’olelo’. Tsikbal yo’olal kuxtal, tu’ux ku síijil túumben tuujuko’ob yo’olal bix u yúuchul ts’aakankil, ku tsikbaltik Canul Baas.

Beyxan tu ya’alaje’, le ken k’uuchuk óoxp’éel winal yo’omchajak ko’olele’, unaj u bin kex juntéen ti’ jump’éel winal yiknal x aalansaj, tia’al ka ilak wa tu nu’uk yaan le chaanbalo’. Unaj mantats’ u ye’et’el yo’om ko’olel, tumen wa tuláakal ku bin u jóok’ol tu beele’, ma’atech u k’a’abéetkunsa’al u xo’otol ko’olel.

_____________________________________________

[b]Partera[/b]

El Ayuntamiento de Lázaro Cárdenas, Quintana Roo entregó la Medalla al Mérito Ciudadano “Terencio Tah Quetzal” a Trinidad Canul Baas, partera empírica con más de 40 años de experiencia que se calcula ayudó a más de mil 500 mujeres mayas de la zona. “En un principio me daba vergüenza, me enfermaba en ocasiones y tuve que acudir a consultar con personas que ya tenían más conocimiento como parteras y me dijeron que tenía que superar todo”, indicó.