de

del

Foto:

Ts'íib yéetel oochel: Ap
K'iintsil

U noj lu'umil México
Miércoles 24 ti' agosto, 2016

U seten k’áaxal cháake’, ts’o’ok u beetik loob ti’ u ya’abil le k’áax tu’ux yaan nukuch che’ob tu chúumukil u noj lu’umil México, tu’ux ku kajtal monarca péepen tu k’iinilo’ob ke’elil; leti’e’ ku máan ti’ uláak’ tu’uxo’ob tia’al u kajtal.

Ba’ale’ u k’iinilo’ob ja’ajalil marzoe’ tu beetaj u pe’etchajal 54 hectárea’ob (133 u kúul acre’ob) ti’ pino’ob yéetel abeto’ob ti’ u k’áaxilo’ob yaan tu chik’inil u noj kaajil México. Le k’áaxa’ kantéen u máan u nojochil wa ku ke’etel yéetel le k’áax ku k’askúunta’al le ken ch’a’akak che’.

Le cháak k’áax ti’ le ja’aba’ tu kíinsaj xan kex 6.2 millono’ob ti’ péepenil obra, le je’ela’ ku ye’esik óoli’ u 7.4 por cientoil, ti’ le 84 millono’ob ti’ péepeno’ob k’ucho’ob kajtal México tu k’iinilo’ob ke’elil, beey tu ya’alaj Alejandro del Mazo, máax ku meyaj ti’ Áreas Protegidas.

Mix juntéen yáax yanak k’a’amkach iik’o’ob yéetel ke’elil, tu ya’alaj aj xak’al xook Lincoln Brower tu yo’olal le ja’ k’áax tu k’iinilo’ob 8 yéetel 9 ti’ marzo.

________________________________________

[b]México: Tormentas dañan hábitat de la mariposa monarca[/b]

Las tormentas han derribado o dañado una gran cantidad de árboles en los bosques del centro de México donde la mariposa monarca, una especie migratoria, pasa el invierno, dijeron especialistas el martes.

Las tormentas de marzo causaron la pérdida de 54 hectáreas (133 acres) de pinos y abetos en los bosques situados al oeste de la Ciudad de México, un área cuatro veces mayor a la afectada por la tala ilegal. En el invierno 2009-2010, lluvias intensas y deslaves causaron la pérdida de 106 hectáreas (262 acres).