de

del

La Jornada Nacional
Oochel: Rodrigo Díaz Guzmán
K'iintsil

U noj lu'umil México
Miércoles 29 ti' junio, 2016

Máax jo’olbesik Política Pública ti’ Unicef México, Erika Strand, tu ya’alaje’ x ch’úupalalo’ob yéetel xi’ipalalo’ob ti’ baatsilo’ob tu noj lu’umil México, táan u bin u líik’ilo’ob ich óotsilil; ts’o’okole’ le kaja’ano’ob ti’ mejen kaajo’ob yéetel máasewalo’obe’, asab ya’ab ba’alo’ob k’a’abéet u máansiko’ob tia’al u jóok’olo’ob táanil.

Uchik u ts’a’abal k’ajóotbil u tsol ts’íibil[i] Estado mundial de la infancia 2016[/i], Strand tu tsolaje’, tu ja’abil 2014, bolontúul paal ichil lajuntúul ku t’aniko’ob jump’éel máasewal t’aane’, kaja’ano’ob ich óotsilil. Beey túuno’, 21.4 millono’ob ti’ tuláakal máax kaja’an tu noj lu’umil México, yaan u ja’abilo’ob ichil 0 tak 17e’, láayli’ ich óotsilil kaja’ane’.

Beyxan, te’e tsol ts’íibilo’, j tsa’ab ka’jóoltbile’, tia’al u ja’abil 2014e’, u 23.75 por ciento ti’ le ko’olelo’ob tu noj lu’umil Méxicoe’ ts’o’ok u beelo’ob, ba’ale’ mix juntúul u chuk 18 u ja’abilo’obi’. Ichil le lu’umo’ob tu’ux ku asab yaan x ch’úupalal ku séeb ts’o’okol u beelo’obe’ ti’ yaan Chiapas yéetel 44 por ciento, Guerrero yéetel 42.41 por ciento yéetel Oaxaca yéetel 39.17.

Ti’ tuláakal u noj lu’umil Méxicoe’, ka’atúul x ch’úupalal ichil mil, yaan ichil 10 tak 14 u ja’abilo’obe’ yanchaj juntúul u yaal. Beyxan tu ya’alaje’ yaan bin jayp’éel ba’alo’ob k’as ma’alo’obchaj tia’al u kaxanta’al u ch’éensa’al u kíimil paalal, ya’abkunsa’ab jaytúul paalal ku bin xook yéetel u ts’a’abal vacuna’ob. Ichil u ja’abilo’ob 1990 tak 2014e’ j éem u 63 por ciento ti’ mejen paalal ku kíimil ma’ u chuk jo’op’éel ja’abo’obi’, tumen ichil mile’ j éem ti’ 41 tak 15.1. Beey túun xano’, tu ya’alaje’ u 20 por ciento ti’ le xi’ipalo’ob, x ch’úupalalo’ob yéetel táankelemo’obe’ jach kabal yaan u xookilo’ob ti’ Desarrollo Humano tu noj lu’umil México, tumen unaj u k’amik 38.6 por ciento ti’ le ku k’aaba’tik gasto público, ba’ale’ chéen tu k’amaj 15.2 por ciento.
_________________________________________________________________

La jefa de Política Pública de la Unicef México, Erika Strand, señaló que los niños y niñas de familias mexicanas en situación de pobreza, que habitan en zonas rurales y que pertenecen a la población indígena, son los que tienden a enfrentar las mayores desventajas.

Durante la presentación del Informe anual del [i]Estado mundial de la infancia 2016,[/i] la experta destacó que en 2014, nueve de cada 10 menores que hablan una lengua indígena estaban en pobreza, mientras que 21.4 millones de la población total del país de 0 a 17 años, se encontraba en la misma condición.