de

del

Rusa báakunail Sputnik V, uts u meyaj tu táan coronavirus: xak’al xook

Ts'o'ok u yila'al noja'an ti'al u ts'a'abal ti' máak
Foto: Reuters

Rusoil ajxak’al xooko’obe’ táan u ya’aliko’obe’ u báakunail Sputnik V beey jach jeets’el u meyaj tu táan COVID-19, ts’o’okole’ mixba’al ku jelbesik tu wíinkilal máak, beey úuchik u chíikpajal ti’ yáax xaak’ailo’ob beeta’ab yéetel ts’a’ab k’ajóoltbil ti’ jump’éel britaanikail pik’il ju’un. 

Ba’ax ts’a’ab k’ajóoltbile’ jach táaj ma’alo’ob tumen táan u bin u ya’abta’al u k’áata’al báakuna tumen uláak’ noj lu’umo’ob táan u jach yaayantiko’ob ka yanati’obi’ ti’al u chan je’elsiko’ob u ki’itpajal u pak’be’en k’oja’anil coronavirus tumen ts’o’ok u jach loobiltik meyajo’ob ku beeta’al ti’al u suut taak’in te’e noj lu’umo’obo’. 

 

También te puede interesar: Vacuna rusa Sputnik V es eficaz contra coronavirus: estudio

 

U báakunail Sputnik V ts’o’ok u ts’a’abal ti’ 20 mil u túul u kajnáalilo’ob Rusia ti’ le ts’ook winalo’oba’, ts’o’okole’ u yutsil tu táan k’oja’ane’ chíikpaj tak yóok’ol u 91 por siientoil, le beetik ma’ jach táaj ya’abchaj máaxo’ob tsa’ayti’ob COVID-19, beey úuchik u ya’alal te’e xak’al xook ts’a’ab k’ajóoltbil tu pik’il ju’unil The Lancet.

Ajxak’al xooko’obe’ ma’ táakpajo’ob te’e meyajilo’ tu ya’alajo’obe’ jach jela’an úuchik u káajal u ts’a’abal le báakunaila’ tu lu’umil Rusia tumen “jach xchukul úuchik u beeta’al yéetel ma’ sáasili’”. “Ba’ale’ sáasil ba’ax ts’o’ok u chíikpajal yóok’lal”, tu ya’alaj britaanikoil ajxak’al xooko’ob Ian Jones yéetel Polly Roy ti’ jump’éel ts’íibil meyaj táaka’an te’e xak’al xooko’. “Yaan to’on uláak’ jump’éel báakuna je’el u páajtal u táakbesa’al ti’al u meyaj tu táan COVID.19”. 

“Le bejla’a noj k’iin ti'al ba’atel táan u yantal tu táan le pak’be’en k’oja’anila’”, beey úuchik u ya’alik Kirill Dmitrev, máax beetik u CEOil Russian Direct Investment Fund, mola’ay ts’áaj u taak’inil ti’al u páajtal u beeta’al báakuna.  

Ka’aj éejenta’ab u yutsil meyaj báakunae’ k’a’ayta’ab ichil u yawatil ki’iki’ óolil tumen rusoil jala’ach tu k’iinil 11 ti’ agosto. Jala’ach Vladimir Putíne’ tu beetaj u k’a’aytajil ti’ máabe’en cha’ane’, ts’o’okole’ tu ya’alaje’ juntúul u paalile’ ts’o’ok bin u ts’a’abal ti’. Te’e k’inako’obe’, ma’ ts’a’abak ti’ ya’abach máako’obi’. 

Ba’ax yáax chíikpaj ti’ xak’al xooke’ jts’a’ab k’ajóoltbil tu winalil septiembre, ba’ale’ máaxo’ob táakbesa’ab ti’al u páajtal u beeta’al xaak’ale’ ma’ jp’ata’ab u paacho’ob tu jo’oloj 42 k’iino’ob, ts’o’okole’ ma’ yanchaj uláak’ múuch’il máako’ob ti’al u ke’etelo’obi’.

Ti’ ts’ook xak’al xook beeta’abe’ táakbes’ab kex 20 mil u túul máako’ob ts’o’ok u máan 18 ja’abo’ob ti’, máaxo’ob yanchajo’ob ti’ 25 u p’éel kúuchilo’ob ts’akyaj tu lu’umil Moscú ichil u winalil septiembre tak noviembre. Ti’ le je’elo’obo’ óoxjaats máako’ob ti’ kamp’éele’, ts’a’ab u ka’a jaatsil báakuna tu jo’oloj 21 k’iino’oba ts’a’abak le yáaxo’, le uláak’ u yalabil máako’obo’ chéen tuusil ts’aak ts’a’ab ti’ob.  

Chéen ba’ax u’uya’ab tumen u ya’abil máaxo’ob u’uy wa ba’axe’, leti’e’ se’eno’, beyxan yaachaj tu’ux lo’omo’ob yéetel ka’anantsil. Yanchaj jaytúul máako’ob talamchaj ti’ob ba’al, ts’o’okole’ kex kíim kantúul máake’, je’ets’ ma’ yanchaj ba’al u yilo’ob yéetel báakunai’.

Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan