Le lunes máanika’ Xnigerianail Ngozi Okonjo-Iwealae’, súut u yáax ko’olelil, yéetel u yáax áafrikanail máax yaan u meyaj tu táan Organización Mundial del Comercio (OMC), mola’ay óoli’ jach ta’aytak u jáawal u meyaj yóok’al talamilo’ob yanchaj tumen pak’be’en k’oja’anil.
“Máaxo’ob táakano’ob ichil OMC táant u ch’a’ako’ob u t’aanil ti’al u p’áatiko’ob xdoktoráa Ngozi Okonjo-Iweala ti’al u jo’olbesik OMC. Beey úuchik u je’ets’el tumen tuláakal máaxo’ob yano’ob te’elo’, úuchik u múuch’ikubáaj Consejo General ku meyaj ti’ le múuch’kabilo’”, beey úuchik u k’a’aytik OMC le lunes máanika’.
"Xdoktoráa Okonjo-Iwealae’, leti’e’ yáax ko’olel yéetel yáax áafrikanail máax ken u jo’olbes Organización Mundial del Comercio. Jets’a’abe’ tu yáax k’iinil marzo kéen káajak u meyaj beey xjo’olbesajil, yéetel yaan u ts’o’okol tak tu k’iinil 31 ti’ agosto ti’ u ja’abil 2025, chéen ba’axe’ yaan bin u yutstsal u ka’a je’ets’el u p’áatal meyaji’”, beey a’alab tumen mola’ayil ichil ba’ax tu ts’áaj k’ajóoltbil.
“U yantal OMC mu’uk’ane’ jach táaj k’a’anan wa taak k ka’a líik’il tu séebanil ti’ u jejeláasil talamilo’ob yanchaj tu yóok’lal u pak’be’en k’oja’anil COVID-19”, beey úuchik u ya’alik Okonjo-Iweala, máax yaan 66 u ja’abil, tu súutukil úuchik u je’ets’el meyaj u ti’al.
“K múuch’kabile’ táan u aktáantik ya’abach k’a’anan ba’alo’ob, ba’ale’ wa k múul meyaje’, je’el u páajtal k mu’uk’ankúunsik OMC, yéetel je’el u yutsil p’áatal ti’al u meyaj kex ka yanak uláak’ ba’alo’ob je’el bix le ku yúuchul walkila’”, tu ya’alaj.
Tsikbal beeta’an ti’al u je’ets’el máax ku p’áatal tu táan múuch’kabile’, chéen ti’ Internet máansa’abij, yóok’lal pak’be’en k’oja’an. Chéen u k’aaba’ Ngozi Okonjo-Iweala táakbesa’an ka’ach ti’al u je’ets’el ba’ax kun úuchul, ts’o’okole’ yanchaj xan u yáantajil Unión Africana yéetel Unión Europea, je’el bix xan Estados Unidos úuchik u k’e’exel jala’achilo’ob te’elo’.
Ti’al u ts’o’okbal octubre máaniko’, u jala’achil máax táan u meyaj ka’achij, Donal Trump, tu jach yilaj ba’al u beet ti’al u luk’sik u muuk’ le múuch’kabilo’, ts’o’okole’ tu tselaj je’el ba’axak tsikbalil yaan ka’ach yóok’lal xnigerianail.
Xnigerianaile’ ts’o’ok ka’atéen u beetik u ministrail Finanzas yéetel u xjo’olbesajil ti’ u káarterail Relaciones Exteriores ti’ u lu’umil Nigeria tu yóok’lal ka’ap’éel winalo’ob. Tu káajsaj u meyaj tu kúuchil Banco Mundial, ti’al u ja’abil 1982, tu’ux p’áat 25 ja’abo’obi’. Ti’al 2012e’ tu yóotaj ka’achij, ba’ale’ ma’ béeychaj u p’áatal beey máax ken u jo’olbes le mola’ayilo’, tu jeele’ jp’a’at estadounidense-coreanoil Jim Yong Kim.
Walkila’ yaan u jo’olbesik jump’éel mola’ay, káaj u meyaj ti’ ja’abil 1995, jo’olbesa’an chéen tumen xiibo’ob: óoxtúul europeoilo’ob, juntúul neozelandés, juntúul tailandés yéetel juntúul brasileñoil.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
