Óoli’ u 20 por siientoil janal ku beeta’al ti’al u tséentikubáaj yóok’ol kaabe’ ku pu’ulul lalaj ja’ab chéen beyo’, beey úuchik u ts’a’abal k’ajóoltbil ti’ jump’éel tsoolts’íibil jóok’sa’ab le jueves máaniko’, tumen ONU.
“Jach táaj nojoch talam le yana’, tumen ku kóojol ti’ u kaajilo’ob yóok’ol kaab, ti’ máax yéetel ti’ bix u beeta’al u suut taak’in”, beey úuchik u ya’alik Richard Swannel, leti’ máax jo’obesik déesarooyóo ti’ u británica múuch’kabil Wrap, máax múul ts’íibt u tsoolil "Informe sobre el índice de desperdicio alimentario", ts’a’ab k’ajóoltbil tumen u nu’ukbesajil Programa de la ONU para el Medio Ambiente (PNUMA).
También te puede interesar: Casi 20 por ciento de los alimentos en el mundo se desperdicia: ONU
Ichil ba’ax ts’a’ab k’ajóoltbil tumen u yuumilo’ob ts’íibe’, leti’e xaak’al xook “asab chuka’an” ts’o’ok u beeta’al tak walkila’ yóok’lal le je’ela’.
Xaak’al beeta’ab tu ja’abil 2019, jóok’sa’ab ti’ 54 u p’éel noj lu’umo’ob, ayik’al yéetel óotsiltako’ob, ti’ le beyka’aj koonol ku beeta’al ti’ kúuchilo’ob janal, beyxan ti’ najo’ob.
Tsoolts’íibe’ ya’alike’, lalaj ja’abe’ ku pu’ulul 931 millonesil tóoneladas janal, ts’o’okole’ ma’ táakbesa’an ba’ax ma’atech u jaanta’al je’el bix baako’ob yéetel sóolo’ob.
Beyxan ku chíikbesike’, u pulu’ul janale’ ku yúuchul ti’ tuláakal lu’umo’ob, tak je’el beyaka’aj taak’in ka náajalta’aki’. Ka’alikile’, ONUe’ u xokmaj óoli’ 700 millonesil máako’ob ti’ yóok’ol kaab ku máansik wi’ijil, ts’o’okole’ yaan 3 mil millonesil mina’an ti’ob utsil ba’al ti’al u jaanto’ob; ku tukulta’ale’ ti’ yóok’ol kaabe’ yaan 7 mil 800 millonesil máak.
“Ka’ache’ ku tukulta’al u pu’ulul janale’ chéen ku yúuchul ti’ ayik’al lu’umo’ob”, beey tu ya’alaj Clementine O'Connor, ti’ PNUMA. "Ba’ale’ xaak’al tbeetaje’ ku ye’esike’” le talamila’ “ku yúuchul ti’ tuláakal lu’umo’ob txak’altaj”, tu tsikbaltaj.
Ichil le 121 kilos janal ku pu’ulul lalaj ja’ab tumen a jujuntúul kajnáalo’obe’, 74 kilose’, maanal ti’ u chúumukile’, ku taal ti’ najo’ob.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
