Talamilo’ob yaan yóok’lal u pak’be’en k’oja’anil Covid-19 tu beetaj u tse’elel meyaj ti’ tajan ya’abach máako’ob tu lu’umil México, ba’ale’ beyxan tu beetaj u p’atik u xook kex 2.3 miyoonesil máak yaan u ja’abil ichil 3 tak 29, tumen ma’ tu ka’a ts’íibtajo’ob u k’aaba’ tuka’atéen ti’ u ja’abil xook táan u yáalkab walkila’, tumen talamilo’ob yaan te’e k’iino’oba’ ma’ tu ts’áaj u páajtalili’.
Beyxan, u mina’antal taak’in wa u nu’ukulil u ch’a’abal xooke’, tu p’ataj paachil 2.9 miyoonesil máako’ob xan, beey úuchik u chíikpajal ichil u xookil Instituto Nacional de Estadística y Geografía (Inegi).
También te puede interesar: Por pandemia y falta de dinero desertaron 5.2 millones de estudiantes
Tu ts’ooke’, ku taal u bchíikpajale’, yaan 5.2 miyoonesil máako’ob ichil 3 tak 29 ja’abo’ob ma’ tu ts’íibtajo’ob u k’aaba’ tuka’atéen ti’ u ja’abil xook ku máan walkila’, beey chíikpaj ti’ u xookil Encuesta para la Medición del Impacto Covid-19 en la Educación (ECOVID-ED). le meyaja’, chéen jump’éel ichil uláak’ u jejeláasil ku taal u beeta’al tumen Inegi ti’al u yojéelta’al ba’ax táan u yúuchul yéetel u talamilo’ob yaan yóok’lal u pak’be’en k’oja’anil Covid-19, ts’o’okole’ xookile’ ku beeta’al tu 95 por siientoil najo’ob yaan tu lu’umil México.
Ichil le ba’alob úuch ti’al ma’ u ka’a ts’íibtik u k’aaba’ le paalalo’obo’ ti’ yaan: u 26.6 por siientoile’ ku tukultik xook ku ts’a’abal ti’ Internete’ ma’ táan u jach meyaj tu beel ti’al kaambal; uláak’ 25.3 por siientoe’ ku ya’alike’ yuumo’ob wa máaxo’ob ts’áak u taak’inil xooke’ p’a’at mina’an meyaj ti’ob yéetel u 21.9 por siientoile’ mina’an u nu’ukulil, u kóomputadoráa wa Internet ti’ob.
Tu ts’ooke’, 1.8 miyoonesil máake’ tu ts’o’oksajo’ob u ja’abil xook 2019-2020, ba’ale’ ma’ tu ts’íibtaj u k’aaba’ ti’al le xook yaan walkila’ tumen yaan wa ba’ax talamil yóok’lal u pak’be’en k’oja’anil Covid-19, 1.5 miyoonesile’ ti’ ku xooko’ob ti’ najilo’ob xook ts’a’aban ti’al kaaj tumen jala’ach.
Jun jaats ti’ le máaxo’ob p’at xooke’ tu beetajo’ob tumen ti’ Internet ku ts’a’abal. Úuchik u k’a’alal najilo’ob xooke’, manaal ti’ u chúumukil kaaj yaan u ja’abil ichil 3 tak 29 ja’abo’obe’ ku béeytal u bin xook ba’ale’ te’e kúuchilo’, kéen je’ebek tuka’atéen, beey chíikbesa’ab tumen Inegi.
Walkila’, tu najilo’ob xook primariia yéetel séekundariae’, maanal ti’ u 70 por siientoil le xoknáalo’obo’ ku k’a’abéetkunsiko’ob jump’éel séelular ti’al u ch’a’ako’ob xook, 58.8 por siiento ti’ máaxo’ob xokik báachiyeraatoe’ láayli’ u k’a’abéetkunsik le nu’ukulo’oba’ ti’al u ts’o’oksik u xooko’ob; ba’ale’ ti’al u xookil súuperiore’ ku kúulpachchajal, tumen 52.4 por siientoe’ yaan u nu’ukulil u xooko’ob.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
