Ka’alikil yaan kaajo’ob ichil u noj lu’umil México tu’ux ku máan tak 40 k’iino’ob mina’an ja’e’, jala’ache’ ts’o’ok u yilik yaan páajtalil meyaj, wa concesiones, ts’a’aban ti’al u yúuchul jóoya’abe’ ba’ale’ u jaajile’ ku meyaj ti’al yantal ja’ ti’ mola’ayo’ob líik’sik najo’ob wa kúuchilo’ob, wa ku k’a’abéetkunsa’al ti’al u láaj ch’a’abal ja’ yéetel u ka’ konto’ob ti’ pipas te’el kaajo’ob tu’ux maas jach táaj k’a’abéet, tu ya’alaj Mauricio Rodríguez Alonso, máax beetik u subdirectoril Comisión Nacional del Agua (Conagua).
Yóok’olal le je’ela’, mola’aye’ táan u xak’altik maanal medio millón u p’éel ju’uno’ob u ts’áamaj ti’al u béeytal meyaj, ti’al u je’elsa’al ba’ax ma’ no’oja’an u yúuchul walkila’, yéetel ti’al u ts’aatáanta’al u yantal ja’ ti’ wíinik, je’ex unaje’, ka’alikil xan u beeta’al Plan Nacional Hídrico, tumen tu noj lu’umil Méxicoe’ “ma’ keet u t’o’oxol ja’, yaan tu’uxe’ mina’an mix u jach p’íit ja’ ti’al ba’alo’ob k’a’abéet”.
“Yaan najo’ob tu’ux ku máan tak 40 k’iino’ob xma’ ja’ili’, kaajo’ob tu’ux ku ch’a’abal ja’, ku ta’akal ts’o’oke’ lelo’ ku xáantal ja’abo’ob. Sáasil yanik to’on ja’e’ jach k’a’anan ti’al u béeytal u yantal náajal te’el lu’uma’”, tu ya’alaj Rodríguez Alonso úuchik u táakpajal tu múuch’il Tercera cumbre de sostenibilidad y desarrollo económico beeta’an tumen BBVA.
Tu winalil abril, yéetel cifras ch’a’ab Unescoe’, BBVA tu ts’áaj k’ajóoltbil tu noj lu’umil Méxicoe’ ya’ab chi’ichnakil ku yu’uba’al yóok’olal ja’, tumen maas ya’ab ja’ ku k’a’abéetkunsa’al ti’ le beyka’aj yaano’.
Le martes máanika’, máax beetik u subdirectoril Conaguae’ tu ya’alaj u 76 por ciento ja’ yaan Méxicoe’ ku k’a’abéetkunsa’al ti’al u meyajta’al lu’um; u 15 por cientoile’ ti’al noj kaajo’ob, ka’alikil industria yéetel ti’al u beeta’al u yantal energíae’ ku chíikbesik u 9 por cientoil.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
