K'iintsil
Afp/Efe
02/07/2025 | Miami, Florida
"Yaan k-e’esik ti’ob bix u púuts’ulo’ob ti’ áayim” ti’al u yantal kex u “uno por ciento” u kuxtalo’ob, báaxal t’aanaj le martes máanika’ u jala’achil Estados Unidos, Donald Trump, jump’íit antes u chúunsik u meyaj jump’éel kúuchil tu’ux ku je’elsa’al táanxel kajil máako’ob ba’ale’ lelo’ chúumuk u pantanosil Florida yaan.
Trumpe’ tu je’ek’abtaj u joolnaj túumben kúuchil le martes máanika’, tu’ux láak’inta’ab tumen u jala’achil Florida, Ron DeSantis.
”Táan k-ts’áak u páajtalil ti’ kGuardia Nacional yéetel uláak’ u máakilo’ob Floridae’ ka u beet u juecilo’ob Inmigración. Táan kmeyaj yéetel Departamento de Justicia ti’al u éejenta’al ba’al", tu ya’alaj DeSantis ti’ medios ka’alikil tu tséel Trump yaan.
Kúuchil tu’ux kun je’elsbil táanxel kajil máako’obe’, ti’ jbeeta’ab chúumuk u humedalil Everglades, jump’éel ti’ le maas nojoch yano’ob te’el noj lu’umo’, tu’ux kaja’an áayimo’obi’.
Beey túuno’, republicanoil jala’ach tu ya’alaj táanxel kajil máako’ob kun biinsbil te’el kúuchilo’, yaan u juzgarta’alo’ob ichil jump’éel wa ka’ap’éel k’iino’ob, yéetel kéen ts’o’ojke’ yaan u túuxta’alo’ob tu séeba’anil tu kaajalo’ob, beyo’ ku séebtal.
DeSantise’ tu k’amaj Trump ka’aj kóoj te’el kaajo’, kex las 10:30 tu yoorail le te’elo’, tu túumben kúuchil táanxel kajil máak, yaan tu kúuchil u jáayal péepen k’áak’ úuch p’a’atak, kex 70 kms náach ti’ Miami. Jala’ache’ láak’inta’ab tumen máax jo’olbesik Seguridad Nacional, Kristi Noem.
Kúuchile’ k’aaba’inta’ab "Alcatraz de los caimanes" ts’o’ok u beetik u péek u yóol máaxo’ob ku t’aan yóok’olal u políticasil táanxel kajil máako’ob jets’a’an tumen Trump, tumen a’alabe’ k’aas ti’al wíinik, ts’o’oke’ beey naats’ yaan ti’ parque nacionale’ láayli’ xan ma’ uts u beetik ti’ yóok’ol kaabi’.
Ba’ale’ Trumpe’, ku tukultik ma’alob ka yanak kúuchil te’elo’.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
