Jboiliviail kaaje’ oka’an ichil u noj talamil taak’in. Kex beyo’ kaaje’ táan u kaxtik bix u k’exik ba’al tu xno’oj bejil tu yéeytambalil jala’ach le domingo ku taala’, tumen tu jo’oloj 20 ja’abo’ob jéets’ek u muuk’ Movimiento Al Socialismo (MAS) jo’olbesa’ab tumen Evo Morales.
Tu lu’umil Boliviae’ yaan 11.3 millonesil máako’ob, nonoj máasewalo’ob yaan ts’o’oke’ ya’ab litio xan yani’i. Ts’o’oke’ ti’ kajnáalo’obe’ ku binetik taak’in, combustible yéetel janabe’enba’al.
Le beyka’aj ts’o’ok u ko’ojtal kuxtal ti’ le ts’ook ja’aba’, náaka’an yóok’ol u 25%, u maas ya’abil desde u ja’abil 2008. U jala’achil Luis Arcee’ yaan ba’al u yil yéetel le talamila’.
“Le bix yaniko’on walkila’, u jaajile’ (...) jach k’aas yanik. Ktaak’ine’ ts’o’ok u yóotsiltal, náajale’ ma’ táan u chukik ti’al kuxtal, tuláakal ba’al ko’oj”, tu ya’alaj Freddy Millán, juntúul ingeniero máax 53 u ja’abil yéetel kaja’an Santa Cruz.
“U ya’abil kaaje’ u k’áax ka k’éexek ba’al tumen ts’o’ok u ka’anal ti’ u políticail socialismo”, tu ya’alaj.
Je’el bix táan u yúuchul ba’ale’, jmillonarioil Samuel Doria Medina, máax 66 u ja’abil, yéetel Jorge Quiroga, máax tu beetaj xan u jala’achil, yaan 65 u ja’abile’, leti’e’ máaxo’ob jo’olbesik le maas ya’ab kun votarbilo’ob, ichil le waxaktúul candidatos yaan, ts’o’oke’ yaan u jéets’el tak tu k’iinil 19 ti’ octubre.
Le ka’atúulo’oba’ ku ya’aliko’obe’ yaan u ts’áako’ob u xuul modelo económico táakmuk’ta’ab tumen MAS.
Ya’abach ja’abo’obe’, u náajal taak’in Boliviae’ yanchaj tumen ku jóok’sik konbil gas ti’ uláak’ táanxel kaajo’ob, ba’ale’ tu ja’abil 2017 káaj u p’íitchajal.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
