de

del

Foto: Fernando Eloy

Tu noj lu’umil Méxicoe’, máaxo’ob kuxa’an ichil ba’ax k’ajóolta’an beey pobreza multidimensional, máako’ob t’anik je’el ba’axak máasewal t’aan, ts’o’oke’ ko’olel maas jach óotsil yaniko’ob, beey úuchik u ts’a’abal k’ajóoltbil tumen Instituto Nacional de Estadística y Geografía (Inegi). U porcentajeil nojoch wíinik ma’ ya’ab taak’in yaan ti’obe’ maas jump’íit ti’ le promedio yaan tu lu’umil Méxicoo’.

Ichil ba’ax a’alab tumen Inegie’, kajnáalo’ob t’anik máasewal t’aane’ kuxa’an ich óotsilile’ k’uch tak 5.3 millonesil máak tu ja’abil 2024, ts’o’oke’ tu béeyili’ úuchik u p’áatal tu ja’abil 2018. Le je’ela’ ku chíikbesik u 66.3 por cientoil ti’ tuláakal kajnáalo’ob yaan México, maanal ka’atéen u promedioil ichil tuláakal le paíso’, tumen ti’ le je’elo’ xoka’ab 29.6 por ciento, tu ja’abil 2024.


En español: En pobreza, dos de cada tres hablantes de lenguas indígenas en México


Tu noj lu’umil Méxicoe’, 2.9 millonesil ko’olel kuxa’an ti’ máasewal kaaje’, jatsa’ab ichil máako’ob kuxa’an ich pobreza multidimensional, tu ja’abil 2024. Le je’ela’ ku tukulta’al yanchaj yóok’olal jejeláas ba’alo’ob láayli’ u yila’al te’el najo’obo’, je’el bix beyka’aj ku náachtal u xook máak, uk’be’en ja’ yéetel u ts’aatáanta’al u toj óolal wíini, ichil uláak’ ba’alo’ob. Ka’alikile’, tu ja’abil 2018e’, yanchaj 2.7 millonesil óotsil máak.

Beey túuno’, 67.4 por ciento tuláakal ko’olel kuxa’an ich óotsilil; xiib beey yanik0’, ku chukik 65.2 por ciento.

Paalal yéetel táankelemo’ob, máaxo’ob ma’ u chuk 17 u ja’abile’, xoka’an yaan 38.7 por ciento kuxa’an ich pobreza multidimensional; lela’ u k’áat u ya’alej, maas ya’ab óotsil máak yaan wa ku ke’etel yéetel u promedioil ichil tuláakal México, rumen ti’ le je’elo’ k’ucha’an tak 29.6 por ciento.


Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan