Rosario Ruiz, Ana Ramírez, Joana Maldonado
Úcuhik u kíinsa’al Victoria, Karla yéetel juntúul ko’olel ma’ ojéela’an máax tak walkila’, tu kaajil Cancúne’, yanchaj x-áaktibiistaob tu beetajo’ob páayt’aan ti’al u yantal líik’saj t’aan, tu’ux ka táakpajak chéen ko’olel, tu kaajilo’ob Cancún, Tulum yéetel Chetumal, le lunes máanika’, yéetel u t’aanil “Todas a la calle”.
Red Feminista Quintanarroense tu ts’áaj k’ajóoltbil ti’ reedes sosiiales:”kpáayt’aan ti’al klíik’sik kt’aan te’e lu’umila’. Yaan kjóok’ol tu bejilo’ob le kaaja’, yéetel yaan kbeetik jejeláas meyajo’ob ti’ lalaj méek’tankaajo’ob. Náats’kech ti’ múuch’kabil asab naats’ yaan tech yéetel mantats’ xak’alt u reedesil”.
Tulume’ ku líik’sik t’aan úuchik u kíinsa’al juntúul ko’oleli’
U kajnáalilo’ob Tulume’ jóok’o’ob yóok’ol bej ti’al u líik’sik u t’aano’ob yóok’lal ba’ax beeta’ab ti’ Victoria le sábado máanika’, tu k’ab ajkanan kaajo’ob. Leti’e’ juntúul ko’olel síij tu kaajil El Salvador, 36 u ja’abil ka’achij yéetel ka’atúul u paalal yaan; yaan u ju’unil ti’ ti’al u páajtal u p’áatal kajtal México, ka tu yéeyaj Tulum, tu’ux pe’ets’ tumen kantúul ajkanan kaajo’ob.
También te puede interesar: Tulum alza la voz contra el feminicidio
Juntúul ti’ leti’obe’, tu ts’áaj u píix tu paach, le beetik yanchaj u baakel káachij tak ka’aj kíimij.
U múuch’kabil Colectivo Feminista Tulum tu k’áataj te’e xíimbal líik’saj t’aane’ ka je’ets’ek u si’ipil máax beetej; xíimbale’ káaj las 6 tu taal u yáak’abta’al, tu noj bejilo’ob Satélite yéetel Tulum, ts’o’okole’ k’ucho’ob tak tu páalasioil le kaajo’, yéetel tu k’aatajo’ob xan ka xu’ulsa’ak loobilaj ku beeta’al tumen ajkanan kaajo’ob.
U kaxta’al ba’al ti’al beetbil, ma’ chéen tuusili’, beey u ya’alik áaktibiistaob tu kaajil Chetumal
Yéetel líik’saj t’aan, k’aay yéetel ts’íibo’obe’, k’áata’ab tu kúuchil Fiscalía Fiscalía General de Justicia ti’ le lu’umo’, tumen máaxo’ob táaka’ano’ob ichil u múuch’kabil Marea Verde Quintana Roo, ka je’ets’ek u si’ipil máaxo’ob beet loobilaj ti’ le ko’olel kíinsa’ab tumen ajkanan kaajo’ob. Tu k’áatajo’ob ka xu’ulsa’al tuusil meyaj ku beeta’al, yéetel ka jach beeta’ak ba’ax k’a’abéet.
Yanchaj ko’olel kíinsa’ab tu kaajil Holbox, Tulum yéetel Cancún te’e k’iino’oba’, le beetik, Marea Verde ku ya’alik: “ts’o’ok u na’akal k-óol”, tumen le lu’uma’ ma’ táan u beetik mixba’al yéetel óoli’ ba’ax u k’áat ti’ loobilaj yaan.
Féeministaobe’ "tu tokajo’ob" u Ayuntamientoil BJ ti’al u k’áatiko’ob ka je’ets’ek si’ipil
Ka tu chukaj láas 5 tu taal u chíinil k’iine’ káaj u múuch’ul ko’olelo’ob táaka’ano’ob ti’ jejeláas múuch’kabilo’ob, máaxo’ob tu líik’saj u t’aano’ob aktáan u páalasioil le kaajo’, ti’al u k’áatiko’bo ka je’ets’ek u si’ipil máax kíins Karla, tu kaajil Holbox, beyxan Victoria, tu kaajil Tulum.
Tu k’áatajo’ob ti’ u yóoxjaatsil meyaj jala’ach, ka chúukpajak u yóol u ka’ans u ajkanan kaajilo’ob Cancún yéetel Tulum, tumen jach ma’ patal ba’ax ku beetiko’obi’. Beyxan CIAM Cancúne’ tu ts’áaj k’ajóoltbil xan u t’aan, tumen jets’a’an Alerta de Violencia de Género walkil jo’op’éel ja’abo’ob paachile’, ti’al u yantal kuxtal ich xma’ loobilajil, ba’ale’ tak walkila’ ma’ béeyaki’.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
