de

del

Kex tumen jets’a’an u je’elsa’al u meyajil Tren Mayae’, láayli’ u meyaj CATEM

CATEM sigue trabajando en el Tren Maya a pesar de las suspensiones
Foto: Fernando Eloy

Kex beyka’aj áamparo yéetel xóot’meyaj ts’o’ok u je’ets’el tu táan Tren Maya ti’ jayp’éel u xóoxot’ beelile’, ajmeyajo’ob, bóolketeroo’ob, máaxo’ob táaka’an ichil Confederación Autónoma de Trabajadores y Empleados de México (CATEM), ma’ u je’elo’ob meyaj ku beetiko’obi’.

Tak walkila’ leti’obe’ ma’ u k’amo’ob mix jump’éel t’aan tu’ux ka a’ala’ak unaj u je’elsiko’ob meyaj ku beetiko’ob. “Ma’ táan u beetiko’ob mix ba’al ma’ unaji’”, beey úuchik u ya’alal timen jaytúul ti’ máaxo’ob táaka’an ich síindikatóo. Kex beyo’, tu chíimpoltajo’obe’ u k’a’abéetkunsa’al a’almajt’aanil áantaje’ je’el u beetik u xantal meyaj ku beeta’al.

 

También te puede interesar: CATEM sigue trabajando en el Tren Maya a pesar de las suspensiones

 

“To’one’ láayli’ kmeyaje’, ts’o’okole’ áamparo’ob ts’a’abane’ beeta’an yóok’lal jejeláas ba’al… wa ka k’uchuk ti’ to’on jump’éel u t’aanil juees tu’ux ka a’alak ma’ táan u páajtal k péeksik mix jump’éel ba’ale’, lelo’ leti’e mola’ay kéen u yil ba’ax kun beetbilo’ yéetel yaan u yantal k chíimpoltik”, beey úuchik u ya’alik Raúl Uribe Soria, máax beetik u jno’oj k’abil Infraestructura y Transporte ti’ CATEM tu noj lu’umil México. 

Ka’alikil ma’ táan u k’uchul to’on mix jump’éel t’aan ti’ mola’ay, tu’ux ka k’áata’ak to’on ka k-luk’s bóolketeobe’, to’one’ ma’ táan u páajtal k p’atik mix máak xma’ taak’inil ti’al janal. “Ma’ táan k beetik ba’ax ma’ jetsa’a’an ti’ a’almajt’aani’”, tu ya’alaj.  

“A’almajt’aanil áantaje’ ku beetik u jelpajal meyaj k beetik sáansamal, ba’ale’ u t’aan CATEM tu’ux yano’one’, ku chíimpoltik Tren Maya, ba’ale’ ma’ ti’ to’on yaan u t’aanili’, to’one’ k kaxtik u yutsil k-éet meyajo’obi’”, beey tu ya’alaj Carlos Cisneros Dogre, máax chíikbesik múuch’kabil ti’ u lu’umil Yucatán.

Cisneros Dogree’ tu ya’alaje’, yaan ya’abach máak u k’áat u p’at k’aasil le meyajo’, ikil u ya’aliko’ob ku ts’a’abal meyaj ti’ táanxel kajil máako’ob, “ba’ale’ ma’ beyi’, wayilo’one’”, tu ya’alaj. Ichil ba’ax ku tukulta’ale’, maanal ti’ 2 mil 500 máak ku meyaj ichil tuláakal u xóoxot’ bejilo’obi’.

Uribe Soriae’ tu ya’alaj Tren Mayae’ “leti’ u jach nojoch k’a’anan meyajil yaan yóok’ol kaab”; ma’ táan k t’aan chéen yóok’lal jump’éel chimes k’áak’, táan k t’aan yóok’lal u chíikul tu’ux ku je’elel, beyxan yóok’lal tuláakal nu’ukulo’ob ku yantal u beeta’al u ti’al, le beetik yaan u yantal u yutsil ti’ yaba’ach ajmeyajo’ob yaan te’e noj lu’uma’.  

Jts’a’ab k’ajóoltbile’, meyajo’obe’ láayli’ u beeta’ale’, tumen ti’ ku beeta’al ti’ bejo’ob yaanili’obe’; ts’o’okole’ a’almajt’aanil áantaje’ beeta’an yóok’ol u jaatsil túumben kóokots bejo’ob, le beetike’ mina’an mix jump’éel talamil ti’al u beeta’al le meyajo’oba’.

 

Alab óoltiko’ob ti’ ba’ax ma’ táan u béeytal

Tu winalil diciembre ti’ u ja’abil 2020, bóolketero’ob ku meyajo’ob ti’ jayp’éel u kóokots bejilo’ob Tren Maya tu lu’umil Yucatán yéetel Quintana Rooe’, tu je’elsajo’ob meyaj ku beetiko’ob ti’al u chíikbesik líik’saj t’aan úuchik u yéensa’al tojol ku tukultik u jets’a’al tumen Confederación Autónoma de Trabajadores y Empleados de México (CATEM).  

Tu yóok’lale’, Rubén Heredia Marrufo, máax beetik u áasesor juriidikoil le múuch’kabilo’, tu ya’alaje’ le xwo’okinilo’oba’ ts’o’ok u ts’aatáanta’alo’ob, ba’axe’ tu tsolaj yanchaj ya’abach máako’obe’ “ku alab óoltiko’ob ba’ax ma’ táan u béeytal”, tumen beey tséenta’an tumen máaxo’ob jo’olbesik. “Ko’okoj bo’ol ts’a’aba’an ka’achij kex tumen mix juntéen tukulta’ab wa je’el u éejenta’al ich kóontrato’ob… ma’ patal ba’ax u yojelo’ob ka’achij, mix xan bajux unaj u bo’otali’”, tu ya’alaj.   

Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan