de

del

Foto: Rodrigo Díaz Guzmán

Ichil u tsoolmeyajilo’ob Informes Individuales de la Auditoría Superior del Estado (ASEY), je’el bix xan u tsoolmeyajil Informe General Ejecutivo del Resultado de Fiscalización Superior, jok’a’an ichil Cuenta Pública 2019, chíikpaje’ yaan kex bolontúul jo’olpóopo’ob táan u kaxtiko’ob u jeel yéeyalo’ob ti’al u beetik u jo’olpóopilo’ob, kex tumen yanchaj u bo’olkuucho’ob ichil 12 mil tak 76 mil pesos, ikil ma’ tu sáaslikunsajo’ob bix u k’a’abéetkunsiko’ob taak’ini’.  

Máax jo’olbesik Unidad de Vigilancia y Evaluación (UVE) de la ASEY, Jonathan García Ramírez, tu tsikbaltaj tu táan u múuch’meyajil Vigilancia de la Cuenta Pública, Transparencia y Anticorrupción jayp’éel ba’alo’ob ti’ tsoomeyaj beeta’ab; leti’obe’ páatchaj u jach xak’altiko’ob ba’ax ts’íibta’an te’elo’.  

 

También te puede interesar: Nueve alcaldes que buscan relección en Yucatán tienen multas

 

Beey túuno’, ichil máaxo’ob chíikpajo’ob te’e tsoolts’íibo’, ti’ yaan u jo’olpóopilo’ob Chichimilá, Halachó, Hunucmá, Kanasín, Kaua, Oxkutzcab, Telchac Pueblo yéetel Telchac Puerto, yéetel Tixkokob. Ti’ leti’ob jts’a’ab u bo’olkuuchilo’ob. 

U jo’olpóopil u méek’tankaajil Chichimilae’, Samuel Uc Poot, tu páayaj 2 miyonesil 211 mil 922 pesos ti’ ba’alumbáaj kaaj, ti’al u meyaj ti’, ts’o’okole’ tak walkila’ ma’ u sáasilkúuns bix úuchik u k’a’abéetchajal ti’.  

Yóok’lal le ba’alo’ob ku yúuchula’, xpat a’almajt’aan Milagros Romero Bastarracheae’, tu k’a’ajsaje’ yaan kex 48 u túul u jo’olpóop táan u kaxtik u ka’a yéeyalo’ob tu lu’umil Yucatán, ba’ale’ tu ch’a’achibtaj u k’a’ananil u xak’alp’i’isil meyaj tu beetajo’ob te’e ja’abo’oba’, yéetel u jach ts’a’abal k’ajóoltbil ba’ax ma’ patal ba’al tu beetajo’obi’ ti’al u yojéeltik kaaj, tumen beyo’ je’el u páajtal u jets’ik máak wa u k’áat u ts’áak u yéeyaj ti’ máaxo’ob táan u meyajo’ob walkila’.  

“Táan k t’aan yóok’lal jo’olpóopo’ob táan u meyajo’ob walkila’; máax ti’ob ts’o’ok u chíikbesa’ale’ ma’ u sáasilkúunso’ob bix ts’o’ok u xupiko’ob taak’in. Kin tukultik jach talam ba’al, ts’o’okole’ unaj u jach chíikbesa’al beyka’aj u náajaltmaj u beetiko’ob tuka’atéen u jo’olpóopilo’obi’ kex tumen yaan u p’aaxo’ob. Unaj u ts’a’abal u si’ipil yóok’lal ba’ax táan u beetiko’ob yéetel ma’ patali’, tumen u miyoonesil pesos le táan u ch’a’ako’ob ts’o’okole’ ma’ táan u sáasilchajal bixij”, tu ya’alaj. 

Beey túuno’, García Ramíreze’ tu k’a’ajsaje’, jk’u’ub 33 u p’éel tsoolmeyajo’ob ti’ méek’tankaajo’ob ti’al u chúukbes’al le 106 u p’éel unaj u yantalo’, ts’o’okole’ ba’ax chíikbesa’ab tumen ASEYe’ beetchaj yóok’ol mil miyoonesil mil 158.5 pesos, le je’elo’ tu chíikbesaje’, sáasil yanik xuup yanchaj yóok’ol u 65% ti’ tuláakal: mil miyoonesil 656 mil 667.2 pesos.  

Beyxan, xoka’abe’ 518 mil 102.9 pesos kun p’áatal chen beyo’; ts’o’okole’ ila’abe’ ma’ sáasil yanik ba’al ti’ 14 u p’éel jaatsil meyaj, ichil le mantats’ u jóok’olo’obi’, ti’ yaan: Registro e Información Financiera de las Operaciones, Servicios Personales yéetel Destino de los Recursos.

Máax jo’olbesik múuch’meyajil, Alejandro Cuevas Mena (PRD), tu ya’alaje’ “su’utsil” u kaxtik u jeel yéeya’al jo’olpóopo’ob ma’ ma’alob meyajnaja’ani’, je’el bix ucha’an tu Ayuntamientoil u kaajil Jo’, tu’ux ts’a’aban xupa’ane’ “Central de Abastose’,  68.9 miles de pesos; Comité Permanente de Carnaval de Mérida, 363.9 u milesil pesos, Servilimpiae’, 7 miyoonesil pesos”.

Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan