de

del

Tu baantail Los Altos de Chiapase’, ti’ yaan Claudia Ruiz Sántiz, juntúul xbeet janal máax táakbesa’ab ichil u tsoolk’aaba’ilo’ob The World’s 50 Best Restaurants, tu’ux ku ts’íibta’al u k’aaba máaxo’ob bíin súutuko’ob u jach táaj no’oja’an máaxo’ob beetik janal ti’ yóok’ol kaab.

Tzotzil ko’olele’ 29 u ja’abil. Síij tu kaajil San Juan Chamula, táakbesa’ab tu jaatsil #50Next, tu’ux ku chíimpolta’al táankelemo’ob táan u ts’áak u yóolo’ob ti’ u beeta’al janal, ba’ale’ beyxan máaxo’ob beetik wa ba’ax meyajil ti’al u beetiko’ob utsil ti’ lu’um bak’pachtiko’ob.

 

También te puede interesar: Ella es Claudia Ruiz, la promesa gastronómica de origen tzotzil

 

Ruiz Sántize’, ku chíikpajal te’elo’ tumen ku pakta’al beey u yáax máasewal ko’olelil béeychaj u yokol xook Universidad de Ciencias y Arte ti’ u péetlu’umil Chiapas, ba’ale’ beyxan tumen yáax leti’ páatchaj u yokol meyaj yiknal chef Enrique Olvera, tu kúuchil Pujol, k’ajóolta’an beey u jach táaj ma’alo’ob kúuchil janal tu lu’umil México.  

“Xbeet janale’ ku jáalik u ki’iki’ janalilo’ob Chiapas, je’el bix u soopail chipilín, ba’ale’ ku meyaj ti’al u péektsiltik máasewal miatsil ti’ jejeláas kúuchilo’ob”, beey a’ala’ab tumen The World’s 50 Best Restaurants.

Tu ja’abil 2016e’ Claudiae’ tu je’ek’abtaj u kúuchil janal, u k’aaba’e’ Kokono', ts’o’okole’ te’elo’ ku ka’ansa’al yéetel ku ts’a’abal meyaj ti’ máasewal táankelemo’ob, beyxan ku yáantik máaxo’ob ku koniko’ob janabe’enba’al te’e kaajo’, yéetel ku tóoch’tik u moots ba’ax kuj jaanta’al yéetel u noj ba’alil le janalo’obo’.

Óoli’ talamchaj ba’al ti’ ka’aj káaj u meyaj beya’, tumen suuka’anile’, ichil u kaajale’, ku páa’ta’al ka’aj ts’o’okok u beel, u yantal u paalal yéetel u meyaj ichnaj, chéen ba’axe’ leti’e’ tu yóotaj xook yéetel u káajsik u meyaj. 

“Ti’ meyaj je’el bix le je’ela’, tu’ux óoli’ chéen xiib meyajtike’, yaan máax tukultik k’aasil ba’alo’ob yóok’lal máasewal kaajo’ob, le beetik Claudia Albertinae’ ku líik’sik u t’aan tu táan sexismo, péech’óolal yéetel k’aasil jeets’ tuukulo’ob. Leti’e’ juntúul máax péektsiltik u péeksajil Slow Food, tu’ux ku nup’a’al u ki’iki’ yúuchul janal yéetel u meyaj kaaj, beyxan u kaláanta’al yóok’ol kaab”, beey ts’a’aban ti’ u ts’íibil tsoolil jóok’sa’ab Gran Bretaña.

U kúuchil Instagram ti’ Kokono'e’ tu níib óoltaj chíimpolal beeta’ab u ti’al. Ichil u tuukul meyajil u k’áat u beet Claudiae’, leti’ u beetik jump’éel múuch’kabil ti’al u yáantik máax k’a’abéet yéetel u ts’áak jump’éel kúuchil ti’al u tséenta’al máax k’a’abéet.  

Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan