de

del

Am

ku jit’ik u k’áano’ob tuláakal tu’ux ti’ le péetlu’umila’
Foto: Juan Cruzado

U ch’i’ibal amo’obe’ ti’ yaan ichil u múuch’il atrópodos, leti’e’ ba’alche’ob mina’an u baakel ichil u wíinkilal, tumen ti’ yaan yóok’ol kabili’; le ba’alche’ob beya’ chan nonoj yaan yóok’ol kaab. Amo’obe’ mina’an u xiiko’ob ts’o’okole’ waxakts’íit u yook yaan. Ka’a jaats u wíinkilal: cefalotórax yéetel u nak’. 

Yaan 49 mil 478 u p’éel u jejeláasil am, ts’o’okole’ ti’ le je’elo’obo’, 175 u p’éelale’ kaja’an ti’ u péetlu’umil Yucatán, beey úuchik u tsolik j bioologóo Roberto Rojo, máax jo’olbesik u kúuchil pláanetario Sayab.

 

También te puede interesar: Arañas extienden su red en la península

 

“Tu lu’umil Quintana Rooe’ yaan óoxp’éel u jejeláas k’a’anan u jach kaláantikubáaj máak ti’: ka’atúul ti’ u jejeláasil viuda, uláak’ juntúule’ violinista. Ichil u xookil biologíae’ jets’a’an yaan viuda café, viuda negra yéetel violinista yucateca wa Loxosceles yucatana”, tu ya’alaj.

U nojochilo’obe’ ti’ yaan ichil ka’ap’éel tak óoxp’éel sentiimetróos. Suka’an u jantik mejen ik’elo’ob, x t’ara’acho’ob yéetel mejen ch’o’ob, yéetel ti’ ku yantalo’ob ti’ áaktuno’ob, ich k’áax, tu yáanal tuunicho’ob yéetel tu’ux éek’jolch’e’en. 

Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan