Ti’ jayp’éel u kaajilo’ob Sudaméricae’, u jejeláasil le ts’unu’una’ k’ajóolta’an beey boox kaal ts’unu’un, mango pechiverde wa tak manguito pecho verde; u sientiifikoil k’aaba’e’ leti’ le je’ela’: Anthracothorax prevostii, ts’o’okole’ jump’éel ti’ le 14 jejeláasil yaan yéetel kuxa’an Quintana Roo, ti’ le 333 u p’éel u jejeláasil yaan yóok’ol kaab. Suuk u yila’alo’ob tu petenil Yucatán.
También te puede interesar: Colibrí garganta negra, amante de la selva peninsular
J xak’al xook táaka’an Colegio de la Frontera Sur (Ecosur) Jorge Correa Sandovale’, tu ya’alaj le ts’unu’una’ je’el u p’isik tak 12 sentiimetróos, yéetel u loloch koje’ tak 25 milimetróos.
Je’el aaltal tak 7.5 gramos yéetel u x ch’uupulile’ ichil 6.8 tak 7 gramos; suuk u yantal tu’ux yaan k’áax, ja’ yéetel u saamil jáal ja’. U boox kaalile’ chéen ti’ u xiibil ku chíikpajal, ts’o’okole’ tu tseeme’ óol boox wa chak boo, u neje’ láayli’ beeyo’, ka’alikil u paache’ ya’ax; u x ch’uupulile’ piim u boox t’o’olil yáanal u kaal yéetel k’ucha’an tu nak’. U jáalik u neje’, sak. Ku jaantik ba’alo’ob je’el bix am, ts’o’okole’ ku ya’abkunsikubáaj ichil febrero tak junio
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
