Úuchik u yantal 16 u p’éel éejen yéeyaj tumen u máakilo’ob Morenae’, u plenoil ti’ u Congreso u lu’umil Hidalgoe’ tu jets’aj tu k’iinil jo’oljeake’, u páajtalil u xot’a’al u yo’omil ko’olel, wa interrupción legal del embarazo (ILE), tak kéen yanak 12 p’is k’iinil u yo’omil. Te’e súutuko’, te’e Plenoo’ táakpaj 28 ti’ 30 u túul aj pat a’almajt’aan beetik u yantal LXIV Legislatura, 12 ti’ le je’elo’obo’ -táakano’ob ichil PRI, PRD, PAN, PT, Nueva Alianza, PES, yéetel x pat a’almajt’aan morenistae’ Doralicia Martínez- ma’ tu yóotajo’ob táakpajali’.
Beey túuno’, Hidalgoe’ u yóoxp’éel u péetlu’umil México -je’el bix Oaxaca yéetel Ciudad de México- tu’ux ku páajtal u yéensa’al paal, kex ba’al ti’ ba’axten yo’omchaj ko’olele’- wa ma’ píitmáanja’an 12 p’is k’iinil wa óoxp’éel winalil u yo’omil le ko’olelo’.
También te puede interesar: Hidalgo aprueba la despenalización del aborto hasta la semana 12
Kex ts’o’ok u máan u k’iinil u tsikbalta’al u jejeláas ba’al yóok’lal le a’almaj t’aan yéeytambata’abo’, u j pat a’almajt’aanil PANe’, Asael Hernándeze’, t’aanaj ti’al u ya’alik ma’ ki’imak u yóol yéetel ba’ax jets’a’abij, kex 15 minutos xáanchaj tu t’aan.
Ka’aj xo’ok jets’t’aan beeta’ab yóok’lal yéeytambale’, ya’abach u áaktibistailo’ob Marea Verde yéetel uláak’ u múuch’kabilo’ob ko’olele’ tu jach táaj ki’imak óoltajo’ob.
U diputadoil Morena, Victor Osmind Guerrero Trejo, tu yóotaj ti’al u ja’abil 2019e’ ka yáax éejenta’ak le páajtalila’, ba’ale’ ma’ tu béeykunsaji’, tumen yanchaj waxaktúul aj pat a’almaj t’aano’ob, ti’ 17i’, táakano’ob xan ti’ u almejenil múuch’kabile’, núup’o’ob yéetel uláak’ yaan PAN, PT yéetel jun jaats PRIe’ ti’al ma’ u éejentiko’obi’.
“Béeykunsa’ab ba’ax táan u páa’ta’al tumen kaaj, u ya’abile’ ti’ le je’elo’ kaaj, tumen úuch jo’op’ol u k’áatiko’ob ka ts’a’abak u páajtalil ti’ob ti’al u yéensiko’ob paal wa tumen ma’ u k’áato’obi’, ba’ale’ táanilkúunsa’an tuukulo’ob yéetel uláak’ ba’alo’ob, le beetik ma’ béeyak ka’achii’”, tu tsikbaltaj. los prejuicios que se han creado en torno a este tema desde el patriarcado", expuso.
Tu ya’alaje’ “le Legislatura je’ela’, leti’e’ yáax kúulpach tuukul ku yantal tu lu’umil Hidalgo, ts’o’okole’ yaan u k’ajsa’al tumen tu kanaj u chíimpolt u páajtalil ko’olel, úuchik u ts’áak u páajtalil u jets’iko’ob ba’ax u k’áat u beeto’ob yéetel u wíinkilalo’ob, táakmuk’ta’an tumen a’almajt’aan, ts’o’okole’ tumen láayli’ chíimpolta’an tumen Organización Mundial de Salud, ti’al u yéensa’al paal”.
“Ma’ táan k kíinsik paalali’, ba’ale’ yéetel ba’ax jets’a’abe’ táan u kaxta’al ma’ u kíimil mix juntúul x ch’úupal, mix juntúul ko’olel, tumen mina’an to’on u ts’ook t’aanil ti’al k a’alik ba’ax kéen u beeto’ob, mix xan táan k beetik u k’a’alalo’ob wa tumen ku yéensiko’ob paal, tumen le je’elo’ jump’éel ba’al chéen leti’ob unaj u jets’iko’ob”, tu ya’alaj.
BCS, ma’ tu éejentaji’
Yéeytambale’ ja’ajatspaji ts’o’okole’ yaan aj pat a’almajt’aano’ob luk’o’ob kex táan u yúuchul le múuch’ meyajo’, le beetik tu Congresoil Baja California Sure’ ma’ éejenta’ab u páajtalil u yéensa’al paali’, tak kéen yanak 12 u p’iis k’iinil yo’omili’.
Tu jo’oloj ukp’éel oora táan u beeta’al múuch’ile’, káaj úuchik u yantal 21 u túul aj pat a’almajt’aane’, ts’o’okspaj chéen yéetel 16; ti’ le jo’olo’obo’ waxaktúule’ tu éejentajo’ob, waktúule’ ma’ tu éejentaji’ yéetel ka’atúule’ ma’ tu yóotaj táakpajali’. Ma éejenta’abi’ tumen k’a’abéet ka’ach kex u chúumukil yéetel uláak’ juntúul ti’ máaxo’ob táakpaje’, ti’al ka béeyak ka’achij.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
