de

del

Foto: Abraham Bote Tun

Tu súutukil úuchik u k’a’aytal Banderazo Nacional del Operativo Vacacional Verano 2021, t’aanaj máax jo’olbesik Secretaría de Turismo federal (Sectur), Miguel Torruco Marqués, ti’al u ya’alike’ ti’ le k’iino’ob je’elo’ táan u tukulta’al u k’uchul kex 20 miyoonesil 200 mil u túul aj xíinximbalo’ob ku taalo’ob ti’ táanxel péetlu’umo’ob, le beetike’, wa beey kun úuchulo’ yaan u ya’abtal náajalo’ob tak yóok’ol u 178 por siientoil, wa ku ke’etel yéetel le ja’ab máaniko’.

“Úuchik u jach táaj talamtal ba’al tu ja’abil 2020 yóok’lal u pek’be’en k’oja’anil Covid-19e’, yanchaj u láaj je’elsal ba’al ichil máaxo’ob beetik u meyajil ti’al u k’a’amal aj xíinximbalo’ob, ba’ale’ walkila’ táan u káajal u ch’a’ak bej tuka’atéen”, tu ya’alaj Torruco Marqués te’e súutuko’, ka’alikil ti’ yano’ob tu kúuchil koonol The Harbor, tu xamanil Jo’.

 

También te puede interesar: Da inicio el Operativo Vacacional Verano 2021 en Yucatán

 

Le ja’ab máaniko’, kex táan u máan pak’be’en k’oja’ane’, k’uch 7.3 miyoonesil xíinximbal máako’ob, tu lu’umil México. Te’e ja’aba’, táan u páa’ta’al u ya’abtal u k’uchul máak ti’ kaajo’ob je’el bix Jo’ yéetel Cancún; ti’ le yáax noj kaaja’ tukulta’an u kóojol kex 193 mil aj xíinximbalo’ob; yéetel le ti’ le uláak’ kaajo’ tukulta’an u k’uchul kex 1.5 miyoonesil.

Cancún ku páa’ta’al ka k’uchuk u ya’abil aj xíinximbal máako’ob. Tu paache’ ti’ yaan Acapulco, tu’ux tukulta’an u kóojol jump’éel miyoon 30 mil aj xíinximbal máak; Mazatlán tu’ux tukulta’an u kóojol 710 mil; Ciudad de México (CDMX) 943 mil; Guadalajara 590 mil; Monterrey 271 mil; Ciudad Juárez 203 mil; Tijuana 171 mil; yéetel Mexicalie’ 99 mil. 

 

Kaajo’ob tu’ux ku k’uchul ya’ab máak xíinximbali’

Kaajo’ob tu’ux ku k’uchul ya’abach máak xíinximbale’, yaan u nonojtal u náajalo’ob yóok’lal u bo’olil u yantal tu’ux u p’áatal wenel máak, beey úuchik u ya’alik Miguel Torruco, tu kaajil Cancúne’ yaan u yokol 3 mil 800 miyoonesil pesos (mdp); CDMX 3 mil 222 mdp; Los Cabos mil 780 mdp; yéetel Guadalajara mil 300 mdp.

Uláak’ ba’al tu ya’alaje’, táan u tukulta’al u ya’abtal u póorsentajeil u k’uchul máak, wa ku ke’etel lááyli’ te’e k’iino’oba’, ba’ale’ ti’ le ja’ab máaniko’, tumen je’el u k’uchul na’akal tak 52.2 por siiento, ts’o’okole’ le je’elo’ yaan u chíikbesik uláak’ 36 póorsentual xookolo’obi’.  

Le tu’ux tukulta’an u k’uchul u ya’abil máake’ leti’ le je’elo’oba’: Mazatlán, tu’ux yaan u xo’okol tak 75 por siiento; Cancún 70.6; Los Cabos 70.4; Monterrey 43.4; Guadalajara 39.8; CDMX 30.8; Ciudad Juárez 50.7; Mexicali 49.8; yéetel Tijuana 47.9 por siiento. Jo’e’ yaan u xokik maanal ti’ u 38 por siientoil; Hermosillo 37 yéetel Oaxaca 36 por siiento. 

 

Yaan u kaxta’al ka p’áatak táanil Yucatán ti’al u xíimbalta’al u mejen kaajilo’obi’ 

Ka t’aanaj Zurab Pololikashvili, máax beetik u séekretarioil Organización Mundial del Turismo (OMT) tu ts’áaj u níib óolalil úuchik u t’a’anal ti’al u táakpajal te’e meyajo’, tumen ku péeksik u yóol máaxo’ob beetik le meyajo’. Tu ya’alaj xane’, u lu’umil Yucatáne’ noj chíikulal ti’ yóok’ol kaab, le beetik OMTe’ ts’o’ok u ts’áak u yóol ti’al u tóoch’tik le lu’uma’, ma’ili’ káajak pak’be’en k’oja’anil. Táan u kaxta’al u chíikbesa’al xíinximbal ku beeta’al te’e mejen kaajo’obo’, le beetik tu ya’alaje’ “te’e ja’aba’ yaan u bin utsil ti’ México”. 

Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan