Camila Jaber, juntúul quintanaroil x ch’úupal 24 u ja’abile’, ts’o’ok u yáax jets’ik jump’éel u ka’anal p’iisil apnea tu noj lu’umil México, ichil u jaatsil tu’ux jeets’el u aalil ts’o’okole’ x ma’ báabil kay, wa peso constante sin aletas, táan u beetik u éembajadorail Gran Acuífero Maya, ts’o’okole’ táan u kaxtik u ka’a jets’ik uláak’ jump’éel p’iisil kéen táakpajak ichil Dean’s Blue Hole, tumen yaan u bulikubáaj ichil jump’éel jool 200 metros u taamil, p’aatal Bahamas.
Guillermo de Anda Alanís, máax jo’obesik u meyajil Gran Acuífero Maya, beyxan u aj xak’al xookil Instituto Nacional de Antropología e Historia (INAH) yéetel u aj xaak’alil National Geographic Society, t’aanaj yóok’lal ba’ax kéen u beet Camila ti’ le keetila’, tumen u meyaje’, leti’ u ka’a jets’ik túumben p’iisil, ikil yaan u bulikubáaj 58 metros tu taamil le ja’o’, ts’o’okole’ x ma’ báabil kay.
También te puede interesar: Apneista campechana va por récord en Bahamas
Tu ya’alaje’, Camilae’ pata’an u k’aaba’ beey “sirena mexicana”, ts’o’oke’ síij tu péetlu’umil Kaanpech, ba’ale’ ti’ kaja’an Quinatan Rooi’. Yaan u táakpajal te’e k’eetilo’ tak tu k’iinil 23 ti’ julio, káaj tu k’iinil 13 ti’ julio ti’ u ch’ooj joolil Dean, Bahamas.
Tu tsikbaltaj x ch’úupale’ tu xokaj u íinjeneriail innovación y desarrollo, ts’o’okole’ kex láayli’ táankeleme’, ts’o’ok u káajal u beetik xaak’alo’ob ti’ jump’éel u nu’ukbesajil Gran Acuífero Maya. Ts’o’okole’, láayli’ u xook ti’ u noj najil xook Tec, ti’ u péetlu’umil Monterrey, beyxan ku beetik u moodeloil ti’al u ch’a’abal oochelo’ob tu taamil ja’.
Ti’ jump’éel cham kóom tsikbal tu beetaj ka’alikil ti’ yaan Bahamase’, Camila tu tsikbaltaje’ suukchaj u báab ti’ ts’ono’otob, ba’ale’ ti’ lalaj jump’éele’ tu kanaj wa ba’axi’, ts’o’okole’ yaan ba’ax ku beetik u péek u yóol: “yaan ba’ax ti’ le ts’ono’oto’obo’, ma’ unaj u tu’ubul to’one’ nojoch ba’al le tu’ux ku síijilo’obo’, ts’o’okole’ jaya’an ti’ tuláakal le Petenila’”.
Apneae’ ku na’atal beey ba’ax ku beetik juntúul máak ku báab tu’ux yaan ja’, ba’ale’ u yiik’al u bulikubáaj chéen ku ch’a’ak ti’ le ku béeytal u beetik yéetel u wíinkilalo’; ma’ je’el bix u beeta’al ti’ u meyajil muuk’ ja’, wa buseeoe’, tumen ku k’a’abéetkunsik nu’ukulo’ob ti’al u ch’a’ak u yiik’. U p’iisil yóok’ol kaab jets’a’an ti’ Vertical Bluee’, jets’a’an tak 73 metros u taamili'.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
