U maaya kaajilo’ob Quintana Rooe’ táan u páa’tiko’ob ka utsik k’a’amak ti’ob jump’éel áamparo tu ts’áajo’ob tu táan U A’almajt’aanil U Kaláanta’al yéetel U Yila’al U Yutsil Kuxtal Ba’alche’ob, tumen ma’ u k’áato’ob ka p’áatak ma’ u yutstal u beetiko’ob ba’ax úuch suuka’ak u beetiko’ob.
Yóok’lal le je’elo’, Marco Antonio Náhuat Dzib, máax beetik u déelegadoil u kaajil Chanchen Palmar, tu méek’tankaajil Tulume’, tu ya’alaj táan u páayt’antiko’ob máaxo’ob ku líik’sik u t’aano’ob yóok’lal u páajtalil maaya kaaje’ ti’al ka táakmuk’ta’ako’ob.
Tu ya’alaje’, jayp’éel u kaajilo’ob Felipe Carrillo Puerto, Tulum yéetel José María Morelose’ tu ts’áajo’ob áamparo tu táan Juzgado Primero de Distrito ti’al u páajtal u beetiko’ob cha’ano’ob je’el bix u ba’atel t’eel yéetel kóorridáa.
También te puede interesar: Comunidades mayas de QRoo se amparan contra ley animal
“Kin tukultik ma’ patal ba’ax táan u beeta’ali’, tumen táan u luk’sa’al u páajtalil u beeta’al ba’ax úuch káajak u beeta’al”, tu ya’alaj, ts’o’okole’ kéen u beeta’ab ba’alo’ob beyo’, ku chan yantal taak’in u náajalto’ob kéen u beeto’ob cha’an, kex juntéen ichil jump’éel ja’ab.
Tu winalil noviembre ti’ u ja’abil 2019e’ j ts’a’ab k’ajóoltbil U A’almajt’aanil U Kaláanta’al yéetel U Yila’al U Yutsil Kuxtal Ba’alche’ob. Yéetele’ je’ets’ u yantal u ch’éenel u beeta’al kóorridáa yéetel u ba’atel t’eel, je’el bix xan uláak’ ba’alo’ob tu’ux suuk u k’a’abéetkunsa’al ba’alche’ob. A’almajt’aane’ káaj u meyaj tu beel tu yáax k’iinil enero ti’ u ja’abil 2020.
Ba’ale’, úuchik u p’áatal mina’an mix jump’éel cha’an le ja’ab máaniko’, ma’ yanchaj u k’a’abéetkunsa’al le a’almajt’aano’.
Beey túuno’, máajistrados yéetel jueeses tu jets’ajo’obe’, a’almajt’aan bine’ ma’ kúulpach yanik ti’ maitsili’, mix ti’ ba’ax k’a’anan ti’ kaaj, tumen je’el ba’axak “kuxa’an ba’alche’ile’” ku yu’ubik ba’al ts’o’okole’, ma’ táan u páajtal u p’áatal ma’ u kaláanta’al tumen le Noj lu’umo’, tumen sajbe’entsil yaniko’ob.
Ba’ale’, ya’abach kaajo’obe’ táan u k’áatiko’ob ka tse’elek a’almajt’aan, wa ka ts’a’abak áamparoo ti’ob, ti’al beyo’ u páajtal u beetik u cha’ano’ob je’el bix suuka’ane’.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
