Ichil u k’áaxilo’ob Yucatáne’ kaja’an juntúul chan ba’alche’, piim u sóol u paach, ts’o’okole’ u bak’ele’, jach táaj ki’ u jaanta’al tumen maaya kaajo’ob: weech. Kex tumen ma’ táaka’an ichil le ba’alche’ob sajbe’entsil yanik u ch’éejelo’obe’, táan u bin u talamtal u yila’al, tumen séeba’an u máan chukbil.
Láalaj 13 ti’ agosto ku máan U K’iinil Weech. Jets’a’ab le k’iina’ ti’al u ts’a’abal k’ajóoltbil u k’a’ananil le ba’ache’a’ yóok’lal bix u wíinkilal, le beetik unaj u kaláanta’al. U sientiifikoil k’aaba’e’, Dasypus novemcinctus, ts’o’okole’ u ch’i’ibale’ ti’ yaan ichil u baatsil Dasypodidae.
También te puede interesar: El ‘Huech’, apreciado manjar para las comunidades de la península de Yucatán
U poole’ chichan, beyxan u xikino’ob; ts’o’okole’ kóom u yooko’ob. Suuk u jaantik síinik yéetel k’amas, beyxan mejen úuricho’ob yaan ich k’áax. Kex tumen suuk u yila’al te’e lu’uma’, ma’ wey siijili’, tumen je’el u yila’al tak ti’ uláak’ u péetlu’umilo’ob Méxicoi’, u ya’abile’, tu’ux chokoj u yooxol.
Kex ma’ ya’ab u bak’eli’, ki’ u jaanta’al. Le beetik ku máan chukbil. U sóole’ ku tsa’ajal tu’ux ma’ ts’u’uyi’, ti’al u beeta’al beey chíicharrone’.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
