de

del

Foto: Miguel Améndola

Le sábado 14 ti’ agosto máaniko’, tu jo’oloj kamp’éel k’iino’ob káajak u líik’sik u t’aano’obe’, béeychaj u tsikbal féederal jo’olpóopo’ob yéetel u éejidatarioilo’ob u kaajil Cobá, ti’al beyo’ u su’utul tuka’atéen u le úuchben kaajo’. 

Tu yáak’abil viernes máaniko’, éejidatario’obe’ kulajo’ob tsikbal yéetel Fondo Nacional de Fomento al Turismo (Fonatur), tu’ux táakpaj xan Instituto Nacional de Antropología e Historia (INAH), le beetik le sábado máanika’, suta’abij.

Margarito Molina Rendón, máax beetik u delegadoil INAH tu péetlu’umil Quintana Roo, tu ts’áaj k’ajóoltbile’, úuchik u yúuchul le tsikbalo’, su’ut tu k’ab INAH le úuchben kaajo’, yéetel yaan u káajal tuka’atéen u bo’otik máak u yokoli’, je’el bix suuka’ane’. 

 

También te puede interesar: Ejidatarios regresan el control de Cobá al INAH

 

Lilia González Moreno, máax ku meyaj beey u éenlaseil Tren Maya, ichil u Xóot’il 6, leti’e’ máax jo’olbes u jaats máax yéetel kun yantal le mokt’aano’, tu ya’alaj ba’ax jets’a’abe’ jéets’ tu k’iinikl 13 ti’ agosto, tu’ux a’albe’ yaan u táanilkúunsa’al u ma’alobkúunsa’al u kúuchil u p’a’atal kiis buuts’o’ob te’e úuchben kaajo’, beyxan u ma’alobkúunsa’al u bejil u jáal áak’alil Cobá, yéetel u bejil u k’uchul máak tak te’e ts’ono’oto’obo’, tu’ux unaj u ts’a’abal xan u beel u bin máak yéetel t’íichnak balak’ ook, je’el bix xan u beeta’al u kúuchil u xíimbalta’al Ejido Ruinas de Cobá.
“Tu jo’oloj ka’ap’éel k’iin káajak tsikbal tu yáak’abil viernese’, u múuch’il éejidatario’obe’ ma’ ki’imakchaj u yóolo’ob yéetel yáax ba’ax a’alabij, le beetik tu ka’a tokajo’ob u kúuchil meyaj INAH te’e úuchben kaajo’, le beetike’ yanchaj u ka’a yantal tsikbal yéetelo’ob”, beey tu ya’alaj u meyajnáalil Fonatur. “Úuchik u yantal tsikbal ich jets’ óolale’, páatchaj k u’uyik ba’ax ku k’áatik éejidoo’, le beetik t jets’aj ba’alob je’el u yáantaj ti’al k kaxtik ka sa’atal le talamilo’oba’”.  

Fausto May Cen, máax jo’olbesik u múuch’il u éejidatarioilo’ob Cobá, tu tsolaj yaan u mokts’íibta’al ju’un le kéen beeta’ak tuláakal ba’ax ts’o’ok u je’ets’el tak walkila’.

Ichil uláak’ ba’ax unaj u beeta’ale’, leti’e’ u xak’alta’al bix yanik u ju’unil le 268 u p’éel ektaareas múul ti’alinta’an tumeno’obo’. May Cene’ tu ya’alaje’ táan u páa’ta’al ka káajak u beeta’al u tsikbalil meyaj kun beetbile’, ichil 15 días jach u xanil.

Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan