de

del

Foto: Rodrigo Díaz Guzmán

U puuenteil u k’atik máak beje’ ku páajtal u yila’al ti’ jayp’éel tu’ux ti’ u jáalpachbejil u noj kaajil Jo’, ma’ beeta’an ti’al u máan máak xíimbali’ tumen ku táanilkúunsik kiis buuts’o’ob, beyxan ku beetik u chowaktal u beel máak, yéetel ku asab talamkúunsik ba’al ti’al jun jaats máako’ob je’el bix: ch’ija’an máako’ob yéetel máaxo’ob yaan ti’ díiskapasiidad, beey tu ya’alaj Freddy Moo Mendoza, máax chíikbesik Liga Peatonal ti’ noojol-lak’in.

Tu ya’alaje’, k’a’anan u beeta’al meyajo’ob ti’al u yéensik u chichil u bin le kiis buuts’o’obo’, beyxan ka nonojchajak u kuuch máax ku píitmáansik le beyka’aj chich jeets’el u páajtal bin máak, yéetel u no’ojankúunsa’al u beel máaxo’ob ku xíimbal, ti’al u chíimpolta’al u páajtalilo’ob.

Tu ya’alaje’, u kaajil Jo’e’ sajbe’entsil ti’al máaxo’ob xíimbalil u máano’ob, ts’o’okole’ asab talam ti’al máax yaan díiskapasidad ti’, tumen yaan tu’ux ku xóot’ol bej ti’al u máano’ob, ichil uláak’ ba’alo’ob.

 

También te puede interesar: Puentes peatonales en el periférico de Mérida no privilegian a usuarios

 

Ichil ba’ax chíibesa’ab tu xaak’alil “Informe de peatones y ciclistas fallecidos en México”, beeta’ab tumen u múuch’ilo’ob Reacciona por la vida, Juntos por una movilidad segura y Céntrico, tu ja’abil 2019e’, yanchaj te’e péetlu’uma’ 51 u túul xíimbal máak ya’ach’ij, ti’ le je’elo’obo’ 14e’ úuch tu kaajil Jo’.  

Te’e xak’alo’ chíikpaj xane’, u jáalpachbeji Jo’e’, leti’e’ ko’op’éel noj bej tu’ux asab ya’ab máak ku kíimil, ichil tuláakal u noj lu’umil México, tumen tu ja’abil 2019e’, 12 u túul máak kíimi’; u ya’abile’ xíimbal máako’ob yéetel máaxo’ob nat’ik t’íinchak balak’ ook. 

Tu winalil marzo máaniko’, u jala’achil Yucatán Mauricio Vila Dosal yéetel u jo’olpóopil Jo’, Renán Barrera Concha, tu káajso’ob u beetik nu’ukbesaj táaka’an ichil Programa Conjunto de Mejora a la Movilidad y la Infraestructura Vial ti’al “u kaláanta’al kaaj, ts’o’okole’ ti’al u páajtal u k’a’abéetkunsa’al tumen je’el máaxak ka yanak u k’áatal te’e noj bejo’, ti’al ma’ u yantal sajbe’entsil u ti’alo’ob”, beey úuchik u tsola’alo’. 

Puuentes ti’al u k’áatal máake’, ku ya’alik Moo Mendozae’, sajbe’entsil ti’al kaaj, tumen ku yóoxp’éelkunsiko’ob wa ku kamp’éelkunsiko’ob le beyka’aj náachil ku yantal u bin máak ti’al u k’áatalo’ob te’e bejo’. “Noj kaaje’ unaj beeta’al ti’al tuláakal máak, tu’ux ka béeyak u máan je’el máaxake’, ba’ale’ tu kúulpachile’, sáansamal u bin u talamtal u xíimbal máak ich kaaj”, tu ya’alaj.

Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan