de

del

Foto: Rodrigo Díaz Guzmán

Le 12 ti’ octubre máanika’, tu súutukil úuchik u tse’ek jala’ach Andres Manuel López Obrador, t’aanaj xan máax beetik u Secretariail Educación Pública, Delfina Gómez, ka tu k’a’aytaje’ junk’aal péetlu’umo’ob tu’ux ma’ táan u yantal mix u táanchúumukil máak ts’o’ok u suut ti’ noj najilo’ob xook, wa úunibersidaades, ichilo’obe’ ti’ yaan Yucatán yéetel Kaanpech; Quintana Rooe’ kúulpach yanik ti’ob, tumen maanal ti’ u meedial jets’a’an tu lu’umil México, maanal u táanchúumukil noj najil xooko’ob je’ek’a’ab yéetel ku bin xoknáalo’obi’.  

Tu tsikbaltaje’ 156 mil 42 u p’éel najilo’ob xook ts’o’ok u je’ebel ichil tuláakal u noj lu’umil México, tu’ux táaka’an 16 miyoonesil 414 mil 404 u túul xoknáalo’ob, yéetel jump’éel miyoon 374 mil 230 u túul aj ka’ansajo’ob. 

X ka’ansaje’ tu k’áataj ka suunak máak ti’ najilo’ob xook, ba’ale’ yéetel tuláakal ba’ax unaj u beeta’al ti’al u kaláanta’al toj óolal, le beetik bine’ le junk’aal péetlu’umo’obo’ unaj u ch’a’ajoltik u suuto’ob te’e noj najilo’ob xooko’, tumen u ya’abach ti’ le je’elo’obo’ láayli’ u ch’a’ako’ob xook ti’ Internet, yéetel u nu’ukbesajil Aprende en casa wa ti’ WhatsApp. 

 

Lee: Yucatán y Campeche, entre los estados con menor retorno presencial a universidades

 

Leti’e’ ku tukultike’, ts’o’ok u k’uchul u k’iinil u ch’a’ajolta’al ba’al ich kananil, ts’o’okole’ tu ch’a’achibtaj péetlu’umo’ob je’el bix Michoacán, San Luis Potosí, Aguascalientes, Chiapas yéetel tak Quintana Roo, p’aatal ichil u péetlu’umil Yucatán, tu’ux ka’anal yanik u meedial.

Beyxan tu chíimpoltaj meyaj ku beeta’al tumen máaxo’ob ku meyaj ti’ najilo’ob xook yéetel taattsilo’ob ikil u múul meyajo’ob yéetel Secretaría de Salud, ti’al u kaláanta’al ma’ u pa’ak’al k’oja’an ti’ uláak’ máako’ob. Ts’o’okole’, u k’oja’antal máake’ ma’ úuchuk je’el bix tukulta’an yaan u yúuchul ka’acho’.  

Tu ts’ooke’ tu páayt’antaj péetlu’umo’ob p’aatalo’ob paachil ti’ le suutila’, je’el bix Baja California, Hidalgo, Guerrero yéetel Baja California Sur