de

del

Foto: Juan Manuel Valdivia

Ti’ le péetlu’umila’ yaan u beeta’al jump’éel nu’ukbesaj ti’al u yutsil meyajta’al u yalabil ba’al, le je’ela’ tukulta’an u beeta’al ti’ tuláakal méek’tankaajo’ob kéen ila’ak máakalmáak talamilo’ob yaan ti’ lalaj jump’éeli’, beey tu ts’áaj k’ajóoltbil u jala’achil Yucatán, Mauricio Vila Dosal.   

Ti’ u jo’olpóopil le 106 u p’éel méek’tankaajilo’ob Yucatáne’, j k’u’ub jump’éel USB yéetel u ju’unil le nu’ukbesajo’; ti’ le je’elo’ ku páajtal u xo’okol u jejeláasil talamilo’ob yaan yéetel ba’ax k’a’abéet ti’ lalaj kaaj.

Tu súutkil úuchik u k’u’ubul le nu’ukulo’obo’, jo’olpóopo’obe’ tu mokts’íibtajo’ob u ju’unil tu’ux ku jets’ik yaan u meyajo’ob ti’al u yutsil meyajta’al u yalabil ba’al tu kaajalo’ob.

 

También te puede interesar: Cada municipio contará con un plan de manejo de residuos: Vila Dosal

 

Le noj meyaja’ táan u múul beeta’al ichil Universidades Marista beyxan Tecnológica Metropolitana de Mérida yéetel u yáantajil Banco Interamericano de Desarrollo (BID). 

Jala’ache’ tu k’áataj tu jo’opóopo’obe’ ka yanak u tsikbalto’ob le meyaja’ yéetel u yéet meyajo’ob ti’al u séebkunsa’al u beeta’al te’e kaajo’obo’. Beyxan, yóok’lal ba’ax táan u yúuchul ikil táan u chokotal yóok’ol kaabe’, tu ya’alaje’ “wa ma’ táan k ts’áak k óol te’e kaajo’obo’, yaan k ilik u talamchajal yéetel u p’áatal mantats’ u yúuchul ba’al te’e tu’ux ts’o’ok k chan béeykunsik wa ba’ax”, tu ya’alaj Vila Dosal.  

Yéetel tu ya’alaj, ichil uláak’ múul meyajo’ob ts’o’ok u beeta’al yéetel Secretaría de Desarrollo Sustentable, leti’ úuchik u luk’sa’al le 25 u p’éel xóot’k’áax tu’ux suukchaj u pu’ulul u ta’il míis chéen beyo’. 

U seen pu’ulul ba’al chéen beyo’, ku loobiltik u toj óolal kajnáalo’ob, ts’o’okole’ yaan k’oja’anilo’ob ku taasik tu paach, je’el bix ti’ u yoot’el yéetel tu nak’ máak, ichil uláak’ ba’alo’ob. 

Beyxan, jala’ache’ tu páayt’antaj jo’olpóopo’ob ti’al u kaláantiko’ob ma’ u k’askúunta’al ts’ono’oto’ob, “tumen mixmáak ku k’uchul u xíimbalt ts’ono’ot wa éek’kunsa’an”. Tak walkila’ ts’o’ok u béeytal u jóok’sa’al u jejeláasil ba’al pula’an ti’ 54 u p’éel ts’ono’oto’ob. 

Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan