Ka’aj ts’o’ok u ta’akal u pool Barrientos y Asociados (ByA) tumen tu ch’a’aj ya’abach taak’in j ts’a’ab ka’ach ti’al u bo’ota’al k’áax tu’ux táan u beeta’al meyajo’obe’, yanchaj u tse’elel mola’ay, ba’ale’ walkila’, Fondo Nacional de Fomento al Turismo (Fonatur), tu bo’otaj “le taak’in j ch’a’abo’” yéetel béeychaj u túumben beeta’al mokt’aan ti’al u bo’ota’al máak te’e kaajo’obo’.
La Jornada Mayae’ tu ts’áaj k’ajóoltbil le 18 ti’ octubre máaniko’, óoli’ beyka’aj le taak’in ch’a’abo’; kex 60 miyoonesil pesos unaj ka’ach u ts’a’abal ti’ 14 u p’éel u nooyil éejido’ob ti’ u méek’tankaajilo’ob Candelaria, Escárcega yéetel Champotón, tu’ux ku máan u jaatsil 1 yéetel 2 ti’ u bejil Tren Maya.
Ka’aj j k’uch ByA tak te’e kaajo’obo’, ma’ tu xak’altaj bajux unaj u bo’otike’, leti’e’ tu bo’otaj kex ma’ leti’e’ beyka’aj jets’a’an tumen Fonaturo’, ts’o’okole’ cheekes tu ts’áaje’ éejenta’an ka’ach tumen u j komisil le kaajo’obo’.
También te puede interesar: Ejidatarios de Campeche firman nuevo acuerdo para Tren Maya
Ti’ xíimbal beeta’ab te’e kaajo’obo’, chíikpaj táan u xíimbal meyaj ku beeta’al, tumen ts’o’ok u p’a’atal tu beel tu’ux unaj u ts’a’abal u beel le treeno’ beyxan durmienteso’ob, ts’o’ok xan u bu’ut’ul terrapién yaan u k’amik u aalil túumben lokomotoras yaan u k’a’abéetkunsa’al.
Beyxan tu ya’alajo’obe’, ma’ u p’eeko’ob ka beeta’ak le meyajo’, chéen u k’áat u yojéelto’ob tu beel bix u beeta’al tuláakal ba’ali’, tumen yéetel ba’ax u yojelo’ob tak walkila’ ku ts’áak ba’al u tukult kéen óota’ak áantbilo’ob yéetel u bo’olil u k’áaxo’ob.
U jela’anil ba’ax ku yúuchule’, ti’ yaan ichil éejidoil Miguel Alemán, tu méek’tankaajil Candelaria yéetel Don Samuel, tu méek’tankaajil Escárcega, tumen ka’alikil te’e yáaxo’ ki’imak u yóolo’ob tumen ts’o’ok u laj tsikbalta’al ba’ax yaan u yil yéetel taak’ine’, yéetel sáasil yanik ba’axten bo’ota’ab uláak’ 4 miyoonesil pesos ti’ le ts’o’okili’ u mokt’áanta’ale’, úuchik u yila’al yaan uláak’ k’áax ma’ xoka’anili’. Ba’ale’ ti’ le uláak’ jump’éel kaajo’, kex beeta’ab mokt’aane’ ma’ láaj k’u’ubuk taak’in unaj u ts’a’abal ti’al u páajtal u yáax ooklo’ob meyaji’. Ts’o’okole’ leti’obe’ ku tukultiko’obe’ unaj u sáasil beeta’al tsikbal ichil u aj meyajilo’ob jala’ach tumen ma’ j ts’a’ab ti’ob u yoochel ba’ax mokt’áanta’abo’.
María Elena Hernández, máax kaláantik u páajtalilo’ob wíinik ti’al u yutsil yantal u k’áax ti’ u kajnáalilo’ob Samuel, Escárcegae’ tu ya’alaje’, leti’obe’ chéen táan u k’áatiko’ob ka beeta’ak ba’al je’el bix jets’a’an ti’ a’almajt’aan, ti’al ma’ u yantal talamilo’ob ichil jala’ach yéetel éejidatarios.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
