de

del

Foto: Fernando Eloy

Ichil ba’ax ts’a’ab ojéeltbil tumen Pacto por la Primera Infancia yaan 13 u p’éet péetlu’umo’ob tu’ux píitmáanja’an u meedyal ichil u noj lu’umil México ti’ ba’ax yaan u yil yéetel u yóotsilil paalal, ichilo’obe’ ti’ yaan Kaanpech, tu bolonp’éel kúuchil ichil tuláakal México, ka’alikil u yalabil u Petenil Yucatáne’ ti’ yaan ichil le lu’umo’ob tu’ux ya’abchaj óotsil máak yéetel jach óotsilil.

“U lu’umil Kaanpeche’ jach talam yanik ba’al, tumen ichil lajuntúul paale’ waktúul kuxa’an ich óotsilil”, beey tu ya’alaj Alberto Sotomayor, máax jo’olbesik u jaats meyajil xaak’al ti’ le mola’ayo’ , úuchik u k’a’aytik ba’ax chíikpaj ichil Ranking de la pobreza en Primera Infancia, jump’éel xaak’al beeta’ab yóok’lal ba’ax chíikpaj ichil Consejo Nacional de Evaluacion de la Politica de Desarrollo Social (Coneval) 2018-2020.

 

También te puede interesar: Península de Yucatán en top 15 de pobreza y pobreza extrema en infancia

 

Óotsil kuxtal ich paalale’ ku chíikbesik ma’ táan u chíimpolta’al u páajtalil paalal, tumen ma’ táan u páajtal u líik’ilo’ob je’el bix unaje’. Tu yáax ja’abilo’ob kuxtal paalale’ je’el u yantal noj loobilajo’ob ma’ táan u páajtal u yantal utsil ti’ tu paachil k’iin, le beetik jach táaj k’a’anan u séeb beeta’al wa ba’ax.

Kex tumen Kaanpech ma’ jach péeknaj ti’ bix yanik ka’ache’, tumen chéen dos por siientoil úuchik u na’akal ichil 2018 yéetel 2020e’, ti’ j p’áat tu bolonp’éel kúuchil, ichil tuláakal u noj lu’umil México; Yucatán yéetel Quintana Roo (ti’ yaano’ob tu kúuchil 12 yéetel 13), leti’e’ péetlu’umil tu’ux jach táaj ka’anchaj u póorsentajeil yóok’lal le talamilo’oba’. Quintana Roo ti’ yaan tu yáax kúuchil, ichil u xookil jo’op’éele’, tumen ya’abchaj 15.2 por siientoil, ka’alikil yóok’lal u xookil jach óotsil kuxtal ich paalale’ k’uch tak 6.3.

U péetlu’umil Yucatáne’ láayli’ suunaj paachil, tumen náak 6.2 por siientoil u jach óotsilil paalal táan u líik’il, le beetike’, ichil tuláakal u lu’umil Méxicoe’, ti’ j p’áat ti’ yóox kúuchil. 

Ichil tuláakal u noj lu’umil Méxicoe’, ichil ka’atúul paalal ma’ u chuk wakp’éel u ja’abile’, juntúul kux’aan ich óotslil. Ka’alikil ichil lajune’, juntúule’ kuxa’an ichil jach óotsilil.

Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan