Tu chíinil k’iinil jo’oljeake’, ko’olelo’obe’ tu much’ajubáajo’ob Antimonumenta Feminista, ets’kúunsa’an Remate de Paseo de Montejo, ti’al u líik’sik u t’aano’ob tu yóok’lal Mónica, máax kex ma’ yanak mix 18 u ja’abile’, káaj u k’i’itbesa’al u yoochel x ma’ nook’ili’, ts’o’okole’ loobilta’ab xan.
Juntúul ti’ le ko’olel bino’obo’, tu ya’alaje’ jach u k’ajóol Mónica, leti’e’ tu tsikbaltaje’ “jach chika’an mix ba’al beeta’al tu yóok’lal tumen jo’olpóopo’ob, ba’ale’ ma’ chéen yóok’lali’, unaj u ts’aatáanta’al je’el máaxak u máansmaj loobilajil je’el bix le je’elo’”.
Tu tsikbaltaje’, tu péetlu’umil Yucatáne’ mix juntéen ts’a’abak u si’ipil máak yóok’lal le je’ela’, ts’o’okole’, yóok’lal ba’ax ucha’an ti’ Mónicae’ yáax juntéen u béeykunsa’al u beeta’al juuisyo de kóontrol yóok’lal díijital loobilaj, “le beetik táan k líik’sik k t’aan”.
También te puede interesar: Exigen justicia para Mónica, víctima de violencia digital en Yucatán
Juuisyoe’ yaan u beeta’al le 24 ti’ enero ku taala’, láas 8 ja’atskab k’iin, le beetik ko’olelo’obe’ tu k’áatajo’ob ka ts’a’abak u si’ipil máaxo’ob loobilt Mónica.
Ba’ale’ loobilaj ku beeta’al ti’e’, k’ucha’an tak ti’ u láak’tsilo’obi’, “ma’ táan u ts’o’okol ba’ax ku beeta’al ti’, ts’o’okole’ mix ba’al ku péek tu yóok’lal”; tu ya’alaje’ wa ka k’uchuk je’ets’el u si’ipil máax beete’, yaan u káajal u yantal u muuk’ ti’al u xak’alta’al u jeel ba’alo’ob ucha’an je’el bix le je’ela’, tumen le Fiscalíao’.
Rosa Cruz Pech, máax patjo’olt UADY Sin Acoso, tu ya’alaje’ táan u jach k’áata’al ka je’ets’ek u si’ipil máax beetej, ti’al u beeta’al uts ti’ máax loobilta’abij, ba’ale’ beyxan tu k’áataj ma’ u yúuchul tuka’atéen jump’éel ba’al je’el bix le je’ela’; “u beeta’al díijital llobilaje’, chéen u chíikulal loobilaj ku beeta’al ti’ uláak’ kúuchilo’obi’”.
Tu k’áataj xan ka kéet ts’aatáanta’ak ba’ax ku yúuchul yéetel le ba’alo’oba’, tumen kex ich díijital kúuchil ku beeta’ale’, láayli’ u yantal loobilajil.
Beyxan, Emma Puerto, máax chíikbesik Frente Nacional para la Sororidad, tu ya’alaj Fiscalíae’ tu k’a’aytaj mina’ax mix jump’éel si’ipili’, tumen leti’e’ x ch’úupal tu cha’aj u táabsa’alo’. Beyxan tu tsikbaltaje’, ma’ chéen ti’ leti’ ucha’an, yaan uláak’ múuch’o’ob tu’ux láayli’ u k’i’itbesa’al u yoochel yéetel u cha’anil chaknúul ko’olel, ts’o’okole’ tak u ti’al mejen x ch’úupalal.
Síibernetikáa aj kana kaaje’, tu ya’alaj, ma’ kaambanaja’an tu beeli’, “mix táan u tsa’ayal u tup oochelo’ob ku jóok’sa’ali’, le beetik k k’áatik ka kaambanak le Fiscalíao’ yéetel máaxo’ob ku meyajo’ob te’elo’”, tu ts’ook a’alaj.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
