Taconuchoe’ jump’éel ba’al suuk u jaanta’al Carmen, patjo’olta’ab tumen Fidencio López Abendaño, úuchik u xa’ak’tik páanucho yéetel taakóo, ts’o’okole’ ta’aytak u chukik 53 ja’abo’ob ki’iki’ jaanta’ak tumen ajxíinximbalo’ob.
Ka’aj káaje’ chéen ti’ jump’éel chan puesto, jeets’el yóok’ol jump’éel trisiiclo yaniko’ob, tu winalil junio, úuchik u k’iimbesa’al U K’iinil Yuumo’ob, le beetike’ ts’o’ok u kaxtik bix u chan náajaltik u taak’inil u tséentik u baatsil.
Bix u beeta’al
Páanucho suuk u beeta’al Ciudad del Carmen, jela’an ti’ le ku beeta’al ti’ uláak’ u kaajilo’ob u petenil Yucatán. Le te’elo’, ku beeta’al yéetel ka’ap’éel waaji, chúumuke’ ku ts’a’abal u bu’ulil yéetel u juch’bil bak’, cason, keesóo, kaax wa je’el ba’axak u xa’ak’ili’; tu nup’a’al u jáalikile’, ts’o’okole’ ku tsa’ajal.
Taakóos tu’une’ ti’ ku beeta’al tu kúuchil Antojitos Fide, u xa’ak’ile’ je’, reyeeno neegróo, bak’el k’éek’en yéetel yaan k’iine’, ku xa’ak’ta’al kason yéetel je’, beyxan ku ts’a’abal u sóol xchicharráa, wa le bix kéen k’áata’ak.
Taconucho túune’, ku beeta’al yéetel páanucho, ma’ chéen yéetel waaji’, ts’o’okole’ ku ts’a’abal je’el ba’axak xa’ak’ili’, yéetel u chuuka’anile’, saalsa’, p’aak, seboyáa wa iik.
Kúuchil tu’ux ku ko’onole’, Antojitos Fide, ti’ yaan yóok’ol u bejil 20 yéetel 31, jach naats’ Palacio Municipal, tu’ux ki’ki’ jaanta’an tumen ya’abach máako’ob máanja’anob meyaj tu jo’olpóopil Carmen.
Nota relacionada: Taconucho una tradición carmelita de cerca de 54 años
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
