U péetlu’umil Quintanae’ ti’ yaan tu yóox kúuchil tu’ux ku beeta’al loobilaj ti’ máak kéen ko’onok, beey tu ts’áaj k’ajóoltbil Luis Cresencio Sandoval, u meyajnáalil Defensa Nacional, máax tu k’a’ajsaj xan le jejeláas loobilajil yanchaj le viernes máanik te’e lu’umo’, ka’alikil táan u beeta’al u ja’atskab k’iin tse’ekil jala’ach Andrés Manuel López Obrador, beeta’ab tu noj kaajil Isla Mujeres.
Ichil xookolo’ob jts’a’ab k’ajóolbtile’, j-a’alab: u meedial xoka’an tu noj lu’umil México yóok’lal le si’ipila’ náaka’an 1.29, ba’ale’ tu péetlu’umil Quintana Rooe’ xoka’an 3.82; le je’ela’ ku ka’atéen mánasik le beyka’aj xoka’an te’e meedyao’. Ti’ le beyka’aj ts’o’ok u múuch’ul ja’ab man ja’ab lik’ul 2018e’, ku yila’al ts’o’ok u ya’abtal, tumen ka’ach te’e ja’abo’ chéen 10 u p’éel kaasos yanchajij, ba’ale’ ti’al 2019e’ k’uch tak 20; ti’al 2020e’ 23; ti’al 2021e’ yanchaj 18 yéetel ti’ le ts’o’ok u yáalkab te’e 2022a’ ts’o’ok u yantal 9i’, óoxp’éel ti’ le je’elo’obo’ úuch tu winalil marzo.
También te puede interesar: Quintana Roo, tercer lugar nacional en trata de personas
Ti’al u ts’o’okbal u winalil abrile’, Fiscalía General del Estado (FGE) ti’ u péetlu’umil Quintana Rooe’ tu ts’áaj k’ajóoltbile’ úuchik u beeta’al jump’éel operatiboe’ tu baantail otelo’ob yaan Cancúne’, béeychaj u to’okol waktúul paalal macha’ab ti’al konbil, tumen ts’a’abo’ob meyaj kex ma’ u k’áato’obi’. Beyxan ma’acha’ab ka’atúul máak tumen ku tukulta’ale’ táan u beetiko’ob ba’ax ma’ unaji’.
Uláak’ si’ipil ba’al ku beeta’al te’e péetlu’umo’, leti’e’ ookol ti’ tráansportee puublikóo, tu’ux p’aatal tu jo’o kúuchil ichil tuláakal u noj lu’umil México, beyxan oksaj saajkil yéetel ookol ti’ najo’obe’ ku beetik u p’áatal ti’ u wakp’éel kúuchil. Beyxan, Quintana Rooe’ ti’ yaan tu bolon kúuchil lu’umo’ob tu’ux ku to’okol u jáalk’abil máak yéetel tu lajun kúuchil ichil lu’umo’ob tu’ux ku kíinsa’al máak beey doloso. Yóok’lal ookol ku beeta’al ti’ najo’obe’ ti’ yaan tu kúuchil 15.
Luis Cresencio Sandoval tu ya’alaje’ táan u bin u yéemel u xookil ookol ku beeta’al ti’ tráansportée, tumen ti’al u winalil marzoe’ úuch 21 u téenal; oksaj saajkile’ jo’otéen yanchaj tu winalil marzo; ookol ti’ najo’obe’ beeta’ab 114 u téenal láayli’ te’e winalo’, je’el bix xan u yokolta’al u jáalk’abil máake’, xoka’ab chéen juntéen.
U kíinsa’al máak beey dolosoe’, láayli’ u yila’al u bin u yéemel tumen yanchaj 47 tu winalil marzo. U yokolta’al kis buuts’o’obe’ láayli’ xan éemij, tumen a’alabe’ yanchaj 101.
Ichil kaajo’ob tu’ux asab ya’ab loobilaj yéetel si’ipil ba’al ku beeta’ale’, ti’ yaan Benito Juárez, Solidaridad yéetel Othón P. Blanco, tumen ti’ ku yúuchul u 88 por siientoil.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
