Máax jo’olbesik Cámara Nacional de la Industria de Restaurantes y Alimentos Condimentados (Canirac) tu kaajil Cancún, Julio Villarreal, tu ya’alaje’ jujump’íitil u bin u jelbesik ba’al ich kaaj le seten sajbe’entsil ku yila’alo’, le beetike’ je’el tak u yantal u k’a’alal ya’abach kúuchilo’ob yóok’lal, ts’o’okole’ je’el xan u yéemel ichil 20 tak 30 por siientoil u kóojol janal jejeláas máak, u ya’abile’ leti’e’ ku jóok’olo’ob dée áak’ab.
Sáansamale’ táan u bin u yantal uláak’ kúuchilo’ob janal ku takpoltiko’ob u yoksa’al saajkil ti’ob tumen múuch’ilo’ob ku máan loobilaj, ti’al u k’áata’al ka yanak u bo’ota’alob ti’al “u cha’abal u meyajo’ob”. Le je’elo’ ku chíikpajal ti’ le ba’ax ts’ook ucha’an ti’ le ts’ook p’iisk’iinilo’oba’ tu’ux ts’o’ok u yantal máax kimen yóok’lal.
“Le je’ela’ jump’éel ba’al táan u bin u ya’abtal sáansamal, ts’o’okole’ k’a’abéet k xu’ulsik, unaj k beetik u ch’éenel, le beetike’, le lajunp’éel p’iisilo’ob (jts’a’ab k’ajóoltbil tumen u mola’ayil Secretaría de Seguridad Pública ti’ u péetlu’umil Quintana Roo) yaan u yáantaj u ti’al, ba’ale’ kex beyo’, kin tukultike’ xáanchaj ka’aj tukulta’ab u beeta’al, tumen unaj ka’ach úuch káajak u beeta’al yéetel kin páa’tik ma’ u jáawal u beeta’al kéen máanak le yéeytambalo’”, tu tsikbaltaj.
También te puede interesar: La inseguridad ''se está convirtiendo en algo de a diario'': Canirac Cancún
Uláak’ ba’ax tu tsikbaltaj táan u páa’tale’, leti’ u béeytal u táakmuk’ta’al nu’ukbesaj tumen u yóox jaatsilo’ob meyaj jala’ach, yéetel ka táakbesa’ak xan kaaj, ikil u k’a’abéetkunsa’al ka beeta’ak tak pool kéen úuchuk wa ba’ax, ti’al ma’ u sajaktal máak kéen u beetej, tumen u jaajile’, leti’e’ ba’ax ku yúuchul bejla’o’.
Unaj u yila’al xane’, ba’ax ku “yaj óolta’al” tumen Fiscalía General del Estado, máax tu páayt’antaj xan ti’al u paktik bix u beetik ba’al, ti’al u múul ila’al bix je’el u ch’éejsa’al loobilaj, kiinsajbaj yéetel ookol ts’o’ok u p’áatal sáansamal u yantal te’el noj kaajo’, yéetel te’el péetlu’umo’.
“Kexi’ wa le ba’ax kin wa’alika’, ka k’uchuk tu xikin máax k’a’abéet ti’al u páajtal u káajal k múul meyaj, ti’al ma’ u p’áatal ba’al chéen beyo’, unaj u séeb beeta’al ba’al ti’al u ts’a’abal u p’iis ba’ax ku beeta’al tumen k’aasil máako’ob”, tu ya’alaj.
Tu kaajil Cancún, yéetel tu péetlu’umil Quintana Roo, asab ya’ab uts máako’ob yaani’, le beetik leti’e’ máaxo’ob unaj u péeko’ob ti’al u beetiko’ob ba’al.
Jach k’a’anan bin le lajunp’éel p’iisilo’ob je’ets’ yaan u beeta’al ti’al u ch’éensa’al loobilaj yéetel sajbe’entsul yaan te’el kaajo’; le beetike’, wa ka jach beeta’ak ba’al je’el bix ts’o’ok u k’a’aytalo’, yaan u béeytal u je’elsa’al loobilaj ku beeta’al, ba’ale’ ku tukultik táan u binetik u mu’uk’ankúunsa’al múul meyaj yéetel Fiscalía, tumen wa ma’ tu ts’aatáanta’al ba’ale’, k’aasil máako’obe’ séeba’an u cha’abalo’ob tuka’atéen.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
