Kex 100 u túul kolnáalo’ob ti’ u méek’tankaajil Tenaboe’, k’ucho’ob tak tu’ux yaan Palacio de Gobierno ti’al u líik’sik u t’aano’ob tumen ma’ táan u yáanta’alob yéetel u k’áaxo’ob, mix xan táan u séeb k’u’ubul u nu’ukulo’ob ti’al meyaj, je’el bix féertilisaantes, kex tumen táan u náats’al u k’iinil ixi’im. Ts’o’okole’ le ba’ax ku yúuchula’, ts’o’ok u p’áatal mantats’ u yúuchul te’e méek’tankaajo’obo’, beyxan ila’ane’ yaan talamilo’ob te’e kaajo’ob tu’ux yaan jo’olpóopo’ob kúulpach yaniko’ob ti’ Morena.
Yáax talamilo’obe’ leti’e’ ka’aj k’ala’ab bejo’ob tu kaajil Hopelchén, jach k’ajóolta’an tumen leti’e’ nulkp’éel kaaj tu’ux asab ya’ab u beeta’al ix’im. Emilio Lara Calderóne’, jo’olpóop jok’a’an ti’ u múuch’kabil PRI, tu ya’alaje’ ts’o’ok u k’éexel le bix u beeta’al ba’al, le beetik áantaje’ xot’a’ab, le beetik ma’ k’uba’ab ba’ax ts’o’okili’ u yáax a’alal: wakp’éel u sakiyoil féertilisantée ba’ale’ xma’ bo’olil.
Le lunes máanika’, tenaboilo’obe’ tu ya’alajo’ob ts’o’ok u yantal múuch’tamalo’ob yéetel xjo’olpóop, Karla del Rosario Uc Tuz, máax jok’a’an ti’ u múuch’kabil PAN, u ya’almaj ti’ kolnáalo’obe’, leti’obe’ ts’o’ok u ts’áako’ob taak’in unaj u ts’áako’ob ti’al u ma’anal féertilisantées, ba’ale’ tu mola’ayil Secretaría de Desarrollo Agropecuario (SDA) ma’ béeyak u beeta’al ba’al ti’al u je’ets’el ba’ax k’iin kéen k’u’ubuk le áantajo’.
También te puede interesar: Campesinos de Tenabo reclaman falta de apoyo para el campo
Leti’ob túune’, tu k’áatajo’ob ka béeyak u tsikbalo’ob yéetel u súubsekretarioil u xaman baantail, Gaspar Nah, beyxan yéetel Aníbal Ostoa Ortega, máax beetik u meyajnáalil Gobierno, le beetike’ jun jaats máako’ob táaka’an ichil u múuch’kabil Participación Ciudadana éem ti’al u jet’sik u yóol kolnáalo’ob k’ucho’obe’, tu’ux béeychaj u tsikbalo’ob yéetelo’ob; a’alab túune’ jaytúul ti’ kolnáalo’obe’ yaan u yu’ubalo’ob tu kúuchil Secretaría de Gobierno, ba’ale’ ma’ sáasilkúunsa’ab máax yéetel kun úuchul tsikbal, yéetel Ostoa Ortega, wa yéetel Carlos Buenfil Amaya, u súubsekretarioil jéeneral.
Kolnáalo’obe’ chéen tu k’áatajo’ob ka séebkunsa’ak u k’u’ubul féertilisantée, tumen yaan ts’o’ok u paak’alo’obi’, yéetel sajbe’entsil u k’aschajal le pak’al ixi’imo’ tumen ma’ táan u k’uchul le áantajo’. Leti’obe’ “chéen táan u boolsta’al máak, mix máak jet’sik bix kun beetbil meyaj ti’al u k’u’ubul áantaj, kex tumen to’one’ ts’o’ok kts’áak le beyka’aj ku k’áata’al to’ono’, yaane’ yanchaj tak u k’áatik majáantbil taak’in ti’al u béeytal u ts’áak le ba’ax ku k’áatalo’, ts’o’okole’ walkila’ táan u xantalo’ob”, tu ya’alajo’ob.
Tu ts’ooke’, a’alab ti’ kolnáalo’obe’, te’e k’iino’ob ku taalo’oba’, leti’ kéen k’u’ubuk áantaj tu kaajalo’ob, yéetel tu ya’alajo’obe’, táan u xáantalo’ob yóok’lal ba’ateltáambal táan u yantal ichil Ucrania yéetel Rusia, beyxan tumen ts’o’ok u ko’ojtal ba’ax kun k’ubil, ba’ale’ yaan u yila’al u séebkunsa’al ma’ili’ jach k’a’amak u seen k’áaxal cháak.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
