Ti’ le beyka’aj k’iino’ob ts’o’ok u yáalkab ti’ u ja’abil 2022a’, tak tu yáax k’iinil agostoe’, ts’o’ok u kíimil 108 máako’ob yóok’lal loobilaj ku yúuchul yéetel kisbuuts’o’ob, beey úuchik u ya’alal tumen René Flores Ayora, u auditoril Seguridad Vial chíimpolta’an tumen Centro Nacional para la Prevención de Accidentes (Cenapra).
Chéen ti’ u k’iinilo’ob "Temporada de Verano”, ts’o’ok u kíimil 20 u túul máak yóok’lal ba’alo’ob yaan u yil yéetel bejo’ob beyxan kisbuuts’o’ob.
Flores Ayorae’ tu ya’alaje’ “wa ma’ táan u ts’aatáanta’al ba’ax ku yúuchul walkila’ yéetel máaxo’ob ts’o’ok u kíimilo’ob yóok’lale’ je’el u yantal uláak’ máak je’el u kíimile’ tumen le je’elo’obo’, loobilaj ku páajtal u kaláanta’al ma’ u yúuchul yéetel ojéela’an xan ba’axten ku yúuchul”.
Ichil ba’ax ojéela’an tumen auditore’, tu ya’alaje’ u ya’abil máaxo’ob ts’o’ok u kíimile’ ku k’a’abéetkunsiko’ob mooto ka’achij, 56 u túulal; tu paache’ ti’ yaan máaxo’ob ku máano’ob xíimbalil te’e bejo’obo’, 13 u túulal; máaxo’ob ku máano’ob yéetel t’íinchak balak’ ook, 12 u túulal yéetel 15 máako’ob ku bino’ob wa na’akano’ob te’e kiis buuts’o’obo’.
También te puede interesar: 108 personas han muerto en 2022 por siniestros viales en Yucatán
Chéen te’e domingo máanika’, úuch jump’éel noj loobilaj tu jo’okajil Progreso, tu’ux kíim juntúul ko’olel yéetel uláak’ juntúul chan paal, beey k’a’ayta’ab tumen kúuchilo’ob ts’íibtik péektsilo’ob.
“Mix máak ilik ba’ax ku yúuchul… tak kéen úuchik ti’ juntúul máax k-k’ajóol, wa kláak’”, tu tsikbaltaj.
Beyxan, leti’ tu ya’alaje’ u kíimil máak beyo’ ma’ chéen báaxali’, tumen jump’éel talamil loobiltik u tojbe’enil wíinik kéen máanak ich kaaj. Ts’o’okole’, tu ya’alaj ichil u ja’abil 2010 tak 2019e’ kíim ichil u bejilo’ob, u noj bejilo’ob, u bak’pachil Jo’ yéetel u noj chowak bejilo’ob Yucatáne’ kex 2 mil 913 u túul wíiniko’ob kaja’ano’ob wa k’ucha’anob ka’ach u xíimbalto’ob le lu’uma’, “jach jak’be’en óol yéetel najmal u yila’al ba’ax u beeta’al yóok’lal”, tu tsikbaltaj.
Le je’ela’, leti’e’ jaytúul máak kimen yóok’lal loobilaj ku yúuchul yéetel kis buuts’o’ob ti’ le ts’ook ja’abo’oba’: 2010: 287; 2011: 295; 2012: 294 yéetel 2013: 249.
Tu ja’abil 2020 yéetel 2021e’ ma’ tu tsolts’íibtaj jaytúul máak kíimij, tak te’e 2022 tu ch’a’ajoltaj u beetik.
Beey túuno’, u meedyail kíimil ku yantal ichil jump’éel ja’abe’, náaka’an 291, ts’o’okole’ ya’abach máak ku p’áatal tu juunal, yaan ti’ leti’obe’ yaan jump’éel díiskapasidad, wa ma’ táan u bo’otal wíinik kéen kíimik wa máax. “Ya’abach baatsilo’obe’ ku p’áatalo’ob kuxtal ich óotsilil, tumen na’tsil wa yuumil ku kíimile’, leti’ tséentik paalal ku p’áatalo’ob tu juunal, ts’o’okole’ mix tech u bo’ota’alob je’el bix unaj kéen úuchuko’”, tu ts’ook a’alaj.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
