de

del

Foto: Rodrigo Díaz Guzmán

U a’almajt’aanil Tránsito y Vialidad de Yucatán ku k’a’abéetkunsa’al walkila’, úuchben; láayli’ u táanilkúunsa’al máax ku bin ti’ kis buuts’: jach táaj k’a’abéet u táanilkúunsa’al máax ku xíimbal yéetel máax ku nat’ik biikláa, beey a’alab tumen Everardo Flores Gómez, máax jo’olbesik Cicloturixes.
Ts’o’okole’, k’a’abéet xan u péektsilta’al ka yanak túumben a’almajt’aan, tu’ux ka táakbesa’ak u p’iisil u chichil u máan ba’al te’e bejo’obo’, si’ipil ti’al máax ma’ táan u beetik ba’ax unaj, yéetel nu’ukul beyxan kúuchilo’ob kaláantik kaaj.

Ichil ba’ax tu tsikbaltaj Flores Gómeze’, lalaj ja’abe’ ku kíimil kex 40 u túul máaxo’ob nat’ik biikláa te’e péetlu’uma’; René Flores Ayora, máax beetik u áauditoril Seguridad Vial tu kúuchil Centro Nacional para la Prevención de Accidentes (Cenapra), u xokmaje’ tak tu k’iinil 19 ti’ septiembre ti’ le ja’abil 2022 yaniko’ona’, ts’o’ok u kíimil 162 u túul máak ti’ ba’ax yaan u yil yéetel loobilaj ti’ kis buuts’: 80e’ ku máano’ob ka’ach ti’ mootóo; 30 u túulale’ láak’inajo’ob wa ti’ kis buuts’ ku bino’ob ka’achij; 18 u túul máaxo’ob biinsik le kis buuts’o’; 18 u túulale’ máak xíimbal u máan ka’achij yéetel 16 u túul máax ku nat’ik biikláa. 

Flores Gómeze’ tu tsikbaltaje’ a’almajt’aan walkila’ ma’ táan u jach chíimpoltik bix u péek ba’al ich kaaj, tumen ku táanilkunsik kis buuts’, ma’ máax ku xíimbal mix máax ku nat’ik bikláa. 

 

En español: La ley actual de Tránsito y Vialidad de Yucatán es obsoleta: Cicloturixes

 

Uláak’ ba’ax tu ya’alaje’, unaj xan u yéemel u chichil u máan kis buuts’ tak 30 kms ichil jump’éel ooráa ti’ tuláakal bejo’ob; yéetel ku tukultike’ unaj u k’a’abéetkunsa’al xan fotomultas, tumen beyo’ je’el u k’a’abéetkunsa’al kaamaráas yaan te’e noj kaajo’; yéetele’ je’el u béeytal u yila’al tu p’iis chichil u máan máak yéetel kis buuts’. Unaj xan u jach chíikbesa’al tu beel paasos péeatonales ti’al u yila’al tu beel, tumen ya’abach máake’ ma’ táan u chíimpltik sak wa k’ank’an t’o’ol ku bona’al, tumen le je’elo’ unaj u cha’ak u yáax máan máax ku xíimbal.  

Ley de Movilidad y Seguridad Vial del Estado de Yucatán, káaj u chíimpolta’al le agosto máaniko’, ma’ táan u táakbesik mix jump’éel ti’ le ba’alo’obo’.

Coalición Movilidad Segura tu ya’alaje’ éejenta’ab u chíimpolta’al u páajtalil wíinik ti’al u béeytal u péek ich kaaj, ichil Constitución política del Estado de Yucatán, tu’ux p’ata’ab paachil u a’almajt’aanil péeltu’um yóok’lal Transporte, Seguridad Vial yéetel Fomento al Uso de la Bicicleta, tumen tu jeele’, chíimpolta’ab a’almajt’aan ma’ táan u jets’ik mix ba’al yóok’lal ba’axo’ob sajbe’entsil ti’ máak kéen jo’op’ok u péek ba’al ich kaaj.

 Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan