Úuchik u yantal líik’saj t’aan tu kúuchil Palacio de Gobierno, tumen u múuch’il éejidatario’ob ti’ u kaajil Iturbidee’, t’aanaj máax beetik ka’ach u jkomisil le éejidoo’ ichil u ja’abil 2015 tak 2018, Abelardo Briseño Montoy, ka tu tak poltaje’ ts’o’okili’ u yáax beetik tak pool tumen ma’ patal bix táanili’ u ko’onol k’áaxo’ob ti’ u múuch’il méenonitaob Nuevo Durango, méenonita k’áax yaan tu tséel u éejidoil Iturbide yéetel Xmaben. “Carlos Lara Dzib, máax ook tin jeel, yéetel uláak’o’ob ti’ Xmabene’, leti’ máaxo’ob kon k’áaxo’ob ti’ le méenonitaobo’, chéen ba’axe’ mix máak u’uy in t’aan”.
Briseño Montoye tu ya’alaj tuláakal le je’ela’ úuch ka’aj jets’a’ab bix u kéen p’áatak méensura jayp’éel ja’abo’ob paachil, tumen leti’ ka’aj “tojkíinsa’ab” le tu’ux ku ts’o’okol k’áax, ti’al ka p’áatak ti’ob u ektareasil k’aáx, ka’aj p’áat beey uuso komun, ti’al u ko’onol kéen ts’o’okok, kex mina’an u ju’unile’, ti’ máaxo’ob táan u pak’ik ixi’im, soorgóo yéetel soyáa, ichil uláak’ ba’alo’ob.
En español: Ex comisario de Iturbide acusa a su sucesor de vender tierras a menonitas
“Tumen mina’an mix ba’al ti’al u ye’esa’al táan u beeta’al le koonol je’elo’, mix máak u’uy ba’ax kin wa’alik, tak ka’aj ts’o’ok u ja’abilo’ob in meyaj, ook tin jeel Lara Dzib; leti’e’ ka’aj ts’o’oksa’ab ba’ax táan u beeta’alo’, tumen mix in wojel wa tu konaj le 4 mil ektaraeso’, ba’ale’ wa ma’ beyi’, nonojchaj le tu konajo’. K’áaxe’ leti’e’ yaan tséel Xmaben, ba’ale’ menonitaob ka tu p’is u k’aaxo’obe’ tu yilajo’ob yaan k’áax táan u binetik ti’obi’ ti’ le beyka’aj u bo’otmajo’obo’, leti’ túun ka’aj tu ch’a’ajo’ob junjaats ti’ u k’áaxil Iturbide”, tu tsikbaltaj.
Éejitarioe’ tu ya’al te’e k’inako’obe’, káaj tak u p’ekta’al tumen t’aanaj yóok’lal máax bíin u p’áatak tu jeel ti’al u beetik u jkomisil kéen ts’o’okok u meyaj leti’, ba’ale’ tu ya’alaje’ “chéen 12 u túul máako’ob yanchaj u yil yéetel le koonola’, mix in wojel bajux jóok’ik, ba’ale’ ti’al u béeytal u ts’a’abal u jaats k’áax Itubidee’ unaj ka’ach u mokts’íibta’al ju’un tumen máax beetik u jkomisil, ba’ale’ beyxan tumen máaxo’ob beetik supleentées, ts’o’okole’ najmal ka’ach u yáax tsikbalta’al ba’al ti’ jump’éel áasamblea”, tu ya’alaj.
Beey túuno’, yanchaj junmúuch’ éejidatariobe’ káaj u kaxtiko’ob bix u ts’aatáantiko’ob ba’ax ku yúuchul, u k’áat u yojéelto’ob máax kon ba’al, bajux yéetel bix úuchik u nu’uktal le koonolo’, tumen wa ku yila’al ma’ yanchaj áasamblea nóotariada ti’al u kona’al le k’áaxo’obo’ u k’áat u ya’ale’ ma’ patal úuchik u beeta’ali’, ts’o’okole’ unaj xan u séeb p’ata’al k’áax tumen méenonitas, ba’ale’ wa ku yila’al yanchaj áasamblea tu táan Registro Agrario Nacional yéetel Procuraduría Agrariae’, yaan u yojéelta’al túune’ leti’e’ jo’olpóopob máax cha’a u to’okol k’áaxo’ob, tu jets’aj.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
