Yéetel u yáantajil a’almajt’aano’obe’ ku kaxta’al ka kéet yanak meyaj yéetel náajal ichil xiib yéetel ko’olel, ba’ale’ kéen tsikbalta’ak ba’al yóok’lal ba’ax k’ajóolta’an beey paridad, kéet kuxtal yéetel éekidade’ láayli’ yaan ya’abach ba’al ku binetik, ts’o’okole’ yóok’lal le je’ela’ ma’ talam u yantal loobilaj, je’el bix le yaan u yil yéetel taak’in, beey tu tsikbaltaj Elibenia Pineda Aguilar, máax jo’olbesik Consejo Coordinador de Mujeres Empresarias (CCME) ti’ u péetlu’umil Quintana Roo.
“Láayli’ táan kmeyaj yóok’lal le je’ela’; way CCMEe’ ti’al ma’ u jach náachtal ba’al ichil xiib yéetel ko’olel, tumen láayli’ ya’abach ba’al jela’an ichilo’ob, je’el bix kéen ktukult beyka’aj u náajalo’obi’”, tu ya’alaj. Le ba’alo’oba’ táan u tsikbalta’al tumen táan u náats’al u k’iinil Día Internacional para Eliminar la Violencia contra la Mujer, le 25 ti’ noviembre ku taala’.
En español: ''Hay un gran abismo'' en la paridad laboral entre géneros: CCME QRoo
Óoli’ je’el bixak ka pakta’ake’, ku ya’alal ko’olele’ unaj keet u náajalo’ob, tu tsikbaltaj, ba’ale’ kex beyo’ láayli’ ma’ kéet yanik ba’al. U jaajile’, leti’e’ mola’ayo’ob unaj u tukultiko’ob ba’ax ku yúuchul, tumen meyaje’ juntakáalili’ le ku beeta’alo’, ts’o’okole’ leti’e’ ba’ax unaj u chíimpolta’alo’, ti’al u ch’éenel xma’ keetil ichil xiib yéetel ko’olel.
Kéen kaajak u bin máak najil xooke’ ti’ ku káajal u yantal u jela’anil, tumen láayli’ “u tukulta’al” ko’olele’ unaj u p’áatal tu yotoch, ts’o’okole’ le je’ela’ ku chíikpajal ti’ nu’ukbesajo’ob ku beeta’al tumen CCME, tumen yéetelo’obe’ ku yáanta’al ko’olel ti’al u kaxtik meyaj u ti’alo’ob, chéen ba’axe’ u ya’abile’ ma’ jach náachchaja’an u xookili’, chéen primaria wa sekundaria naakalo’ob.
Kaambalo’ob je’el bix le ku k’aaba’tik Fortaleza, ku yáantaj ti’al u kaniko’ob ba’al yóok’lal negosyos. “Jach k’a’anan u káajal kmeyaj yéetel nojoch máako’ob, u yáanta’al ko’olel yaan u paalal, ti’al ma’ u su’ublaktalo’ob jeel káajal… loobilaj ku beeta’al yóok’lal ba’ax yaan u yil yéetel taak’ine’ yaan ba’al u yil yéetel xma’ keetil kaambal, ts’o’okole’ le je’elo’ je’el u beetik ma’ u xóot’ol loobilaji’”, tu tsikbaltaj.
Leti’ ku tukultike’ unaj u beeta’al múul meyaj ichil jala’acho’ob xan tumen ya’abach ba’al ku binetik ti’al ka yanak kéet kuxtal ichil xiib yéetel ko’olel.
Ko’olele’ najmal u yojel jejeláas ba’al yóok’lal taak’in, tumen beyo’, yaan u kanik xan u jets’ ba’ax bejil kéen u ch’a’a ti’al u yáantik xan uláak’ ko’olelo’ob.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
