Kex tumen walkila’ meyaj ku beeta’al ti’al u yokol taak’in tu kaajil Cobáe’ ma’ jach ka’anchajake’, máako’ob beetik jejeláas meyajo’ob ti’al u k’a’amal ajxíinximbalo’ob te’elo’ ts’o’ok u káajal u líik’sikikubáajo’ob ti’al le k’iino’ob ku náats’ala’, tumen leti’ kéen káajak u ya’abtal máak xíimbaltik le úuchben kaaja’.
U jkomisil u éejidoil Cobá, José Waldemar, tu tsolaje’, máaxo’ob belbesik xíimbal ka’alikil u tsola’al, u yuumilo’ob kúuchil janal, yéetel uláak’ ajmeyajo’obe’ táan u jach péeko’ob ti’al u k’amiko’ob uláak’ táanxel kajil máako’ob.
Tu tiskbaltaje’, ichil septiembre tak noviembree talamchaj ba’al u ti’alo’ob, ba’ale’ táan u jach alab óoltiko’ob le k’iino’ob ku taala’, tumen je’el u ya’abtal máak tak ichil u 80 yéetel u 90 por siientoil yóok’ol ti’ le suuk u yantalo’.
En español: Prestadores de servicios de Cobá se preparan para la temporada alta
“U ajmeyajilo’ob Cobá máako’on kaambanaja’ano’on tu beel, jejeláas t’aano’ob kt’anik: maayat’aan, káastelant’aan, iglés, francés, alemán, ti’al beyo’ u tsikbalta’al tuláakal máax ka taalak u xíimbalto’on, je’el tu’uxak bíin u kaajalo’ob”, tu ya’alaj.
Beyxan, tu ya’alaje’ tu yúuchben kaajil Cobáe’ yaan uláak’ ba’alob ti’al cha’antbil, je’el bix ts’ono’oto’ob, úulak’ úuchben kúuchilo’ob, yéetel u jejeláasil ba’al ti’al u janal máak, u je’elel yéetel ti’al u ma’anal jejeláas jats’uts ba’alo’ob.
Beyxan, tu ya’alaje’ maaya miatsile’ láayli’ jach chíika’an te’e kaajo’, yéetel je’el u páajtal u yila’al tumen je’el máaxak ka k’uchuk u xíimbalt le kaajo’.
“Ko’otene’ex Cobá, xíimbalte’ex u ts’ono’otilo’ob, jach jats’utskato’ob, ts’o’okole’ je’ek’ab láas 8 ja’atskab k’iin, tak las 5 u taal u chíinil k’iin; yaan tu’ux u janal máak yéetel yaan u jejeláasil ba’al ti’al u náaysik u yóol máak”, tu tsikbaltaj j-éejidal komis.
Uláak’ ba’ax tu ya’alaje’, k’a’aytajil beeta’ab tumen Instituto Nacional de Antropología e Historia (INAH), tu’ux a’alab láayli’ k’aalal le kúuchilo’ láayli’ u beetik u yéemel u yuumil xíimbaltik le úuchben kaajo’, ba’ale’ leti’e’ tu ya’alaje’ éejidatario’obe’ táan u cha’ako’ob u máan ajxíinximbal máako’ob te’e úuchben kaajo’.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
