Tu jo’oloj beeta’ak líik’sajil t’aan tumen Valeria, u láak’o’ob yéetel u xoknáalilo’ob Universidad Autónoma de Yucatán (UADY) le 6 ti’ diciembre máanika’, tu noj kúuchil le najil xooka’, yanchaj u jóok’sa’al jump’éel ts’íibil ju’un tumen UADY tu’ux a’alabe’ táan u beetiko’ob ba’al je’el bix jets’a’an unaj u beeta’al. Líik’saj t’aane’ beeta’ab tumen táan u ka’ap’éel ts’a’abal u kuuch le xch’úupalo’ úuchik u sexual loobilta’al.
Ichil ba’ax a’alab te’e ts’íibo’, a’alabe’ táan u ch’a’anukta’al Protocolo para la prevención, atención y sanción de la violencia de género, hostigamiento, discriminación, acoso y abuso sexuales úuchik u je’ets’el u k’a’abéetkunsa’al tu k’iinil 27 ti’ octubre, úuchik u k’áata’al tumen máax jo’olbesik Preparatoria Dos.
En español: Valeria, menor abusada en la Prepa 2, denuncia revictimización: Así responde la UADY
Le je’ela’ beey beeta’abiko’, tumen Valeriae’ tu beetaj tak pool tumen a’alabe’ “yanchaj ba’al úuch yéetel ka’atúul xoknáalo’ob”, ba’ale’ líik’saj t’aane’ jets’a’ab tu ju’unil 37/2022.
Tu jo’oloj káajak u beeta’al ba’al je’el bix najmale’, a’alab ba’ax úuche’ k’ujsa’ab tu táan Procuraduría de la Defensa de Niñas, Niños y Adolescentes (Prodennay).
Ka’aj ts’o’ok u beeta’al le je’ela’, t’ana’ab xoknáal tu k’iinil 31 ti’ octubre, beyxan u taataob, tumen ma’ u chuk 18 ja’abo’ob. Ka’aj k’ucho’obe’, u yuume’ tu ya’alaj ti’ u paalile’ ma’ bin u tsikbaltik ba’ax úuchij, ts’o’okole’ ichil ba’ax tu ya’alaj le k’iin tu beetajo’ob líik’sajil t’aane’, tu ya’alaj beyo’ tumen táan u ts’a’abal ka’atéen u kuuch yóok’lal ba’ax úuchij.
Te’el xano’, tu tsikbaltaje’ yaan bin u bino’ob tu táan Fiscalía General del Estado (FGE) "tumen tak poole’ kéen u ts’áajo’obe’, je’el u ch’a’abal beey u t’aanil ti’al u jéets’el le tak poolo’. Beey jéets’ik u tak poolil tu ju’unil 37/2022, le táan u yáalkab tak walkila’, yéetel le jets’a’ab unaj u ts’o’okspajal tu jo’oloj 30 ja’abo’ob káajak u beeta’al k’áat chi’, ti’al u yojéelta’al ba’ax úuchij”.
A’alabe’ tu winalil noviembre beeta’ab meyajo’ob ti’al u sáasilkúunsa’al ba’ax úuchij; beyxan ku ts’a’abal síikolojikóo áantaj ti’al u láak’inta’al ba’ax úuchij, ba’ale’ leti’obe’ tu kaxto’ob áantaj yaanal tu’ux, ichil uláak’ ba’alo’ob.
“Te’e k’iino’ob ku náats’ala’ yaan u je’ets’el ba’ax kúun úuchul yéetel le xaak’alo’, ba’ale’ wa ka k’a’abéetchajake’ u ts’a’abal u si’ipil máax beetej, tumen najmal u beeta’al ba’al je’el bix jets’a’anilo’, ti’al u kaláanta’al u páajtalil tuláakal máako’ob táakano’ob ti’ le ba’ax úucha’”.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
