de

del

Foto: Enrique Osorno

Ti’ Dzibilchaltún yéetel uláak’ óoxp’éel úuchben kaajo’ob ti’ u péetlu’umil Yucatáne’, yaan  u ts’a’abal u kúuchilo’ob Centro de Atención a Visitantes (Catvi), ti’al u béeytal u ts’aatáanta’al ajxíinximbalo’ob kun kóojolo’ob ti’ Tren Mayai’, beey k’a’ayta’ab tumen José Arturo Chab Cárdenas, máax jo’olbesik Centro del Instituto Nacional de Antropología e Historia (INAH) Yucatán.

Chab Cárdenase’ tu k’a’ajsaj ts’o’ok kamp’éel winalo’ob káajak u nu’ukbesajil Mejoramiento de Zonas Arqueológicas, tu’ux káajsa’ab le lunes máanika’ u jejeláas meyajilo’obi’.

 

En español: Dzibilchaltún, primera zona arqueológica de Yucatán que contará con un Catvi

 

“Meyajo’obe’ táan u múul beeta’al yéetel kaajo’ob, beyxan yéetel le uláak’ múuch’kabilo’ob ku meyajo’ob ti’al u kaláanta’a le úuchben kaajo’, tumen láayli’ paarke náasionale’”, tu ya’alaj. 

“Páarador turiistiko yaan te’elo’ ku jach táaj chu’upul tumen ya’abach máak ku bin u xíimbaltej, ts’o’okole’ yóok’lal u meyajilo’ob Tren Mayae’ yaan u beeta’al u nu’ukbesajil Catvi”, tu tsikbaltaj.

Nu’ukbesaje’ tukulta’an ti’al u k’a’amal ajxíinximbalo’ob, yéetel ti’al u yantal tu’ux u ye’esik u meyajo’obi’. Beyxan, yaan u ts’a’abal u kúuchil tu’ux u kaláanta’al lu’um tumen u múuch’kabil Comisión Nacional de Áreas Naturales Protegidas (Conanp) yéetel Secretaría de Medio Ambiente y Recursos Naturales (Semarnat).

Tu tsikbaltaje’ kamp’éel ti’ le kúuchilo’ob kun múul meyajtbil yéetel Fondo Nacional de Fomento al Turismo (Fonatur): Dzibilchaltún, Uxmal, Chichén Itzá yéetel Ek Balam.

Beey túuno’, tu yúuchben kaajil Dzibilchaltúne’ ts’o’ok u káajal u beeta’al meyajo’obi’, ti’al u líik’sa’al le tu’ux láayli’ p’aatal boono’ob. Tumen ojéela’ane’ yaan tu’ux bona’an pak’o’obi’, beey tu ya’alaj x-áarkeologáa  María Fernanda Escalante. 

Walkila’, táan u k’e’exel seemento, táan u yutskíinsa’al yéetel táan u ka’a bu’ut’ul tu’ux k’a’abéet ti’al u ka’a muk’a’ankúunsa’al u pak’ilo’obi’. 

Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan