Síina’ane’, C. Gracilis, u láak’ amo’ob, ts’o’okole’ wíinike’ sajak ti’, ba’ale’ le je’ela’ je’el u yáantaj ti’al ma’ u seten yantal xna’ats’uno’ob, le beetike’ k’a’anan ti’al le kuxtala’, beey tu tsikbaltaj César Raciel Lucio Palacio, j-bioologóo jach kaambanaja’an yóok’lal amo’ob.
Boox síina’ane’ suuka’an u yantal tu Péetlu’umil Yucatán, ba’ale’ ku yantal xan ti’ uláak’ u péetlu’umilo’ob México yéetel yóok’ol kaab.
Je’el u p’isiko’ob tak 15 sentimetróos u chowakil. U wíinkilale’ boox, ts’o’okole’ k’as chíika’an u ch’oojol wa u chakil.
En español: Alacranes pueden ayudarte a combatir a las cucarachas
Lucio Palacio tu ya’alaj síina’ane’ láayli’ ame’, waxakp’éel u ts’íit u yook, ts’o’okole’ yaan kex 2 mil 700 u jejeláasil ichil tuláakal yóok’ol kaab; chéen Méxicoe’ k’ajóolta’an yaan kex 310 u jejeláasil.
Leti’obe’ ku jaantiko’ob ik’elo’ob yéetel uláak’ amo’ob, “ts’o’okole’ beey naats ti’ u yotoch máak kaja’ane’, ku jaantik uláak’ mejen ba’alche’ob je’ex na’ats’un”.
Ma’ sajbe’entsil yanik u ch’éejeli’, tumen séeba’an u kanik kajtal wa chokoj u yooxol yéetel wa yaan ba’al u jaantej, ts’o’okole’ kéen chi’ibanako’obe’ je’el u yaatale’.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
