de

del

Foto: Miguel Améndola

Le miércoles máanika’ óota’ab jóok’sbil máaxo’ob oka’ano’ob kajtal ti’ jump’éel k’áax yaan 2 de Octubre, tu’ux ts’o’okili’ u yáax beeta’al le je’ela’ tu winalil julio ti’ u ja’abil 2021, ba’ale’ ma’ xan béeychaji’i. Walkila’ u máakilo’ob Fiscalía General del Estado (FGE) náats’ te’e k’áaxo’ ba’ale’ tu suut u paach ka binij, ka’alikil kajnáalo’obe’ sáam u líik’subáaj ti’al u k’atik beel yéetel tuunicho’ob beyxan yéetel yaantas tu tóokajo’ob. 

Le miércoles máanika’, káaj u jóok’sa’al yéetel u luks’a’al ba’al ti’ jayp’éel kúuchilo’ob yaan tu k’áaxilo’ob jáal ja’, ba’ale’ ka tu ya’alaj jun súutuke’, kajnáalo’ob oka’ano’ob 2 de Octubre, p’aatal tu bejil Mercurio yéetel Escorpión, tu yojéeltajo’ob yaan u k’uchul máak ti’al u luk’sa’alo’ob te’elo’, le beetike’ ti’al ma’ u cha’ako’ob u beeta’al, je’el bix úuchb le ja’ab máaniko’, tu k’ato’ob bel ti’al ma’ u béeytal u k’uchul mix máaki’; tu ts’áajo’ob tuunich yéetel che’ob tu yookbal le kúuchilo’, yéetel yanchaj yaantas tóoka’an ti’ kex óoxp’éel máansanas ti’ le baantailo’. 

 

En español: Habitantes de invasión en Tulum frustran desalojo de la autoridad

 

U ajmeyajilo’ob Fiscalíae’, yéetel u yáantajil u mola’ayil Secretaría de Seguridad Pública y Protección Ciudadana ti’ u kaajil Tulum, beyxan Policía Quintana Roo yéetel  Marinae’ ts’o’ok ka’ach u múul meyajtiko’ob jump’éel óoperatibóo yaan u beeta’al ja’atskab k’iin, ba’ale’ ka’aj náats’o’ob te’e tu’ux yaan le máako’ob oka’ano’ob kajtal te’e k’áaxo’obo’, luk’o’obij. 

Ma’ tsikbalta’ab mix ba’ali’, yéetel tu jo’oloj junsúutuke’ laj luk’ le ajmeyajo’obo’, tumen ma’ tu chúukpajal u muuk’o’ob tu táan le máako’obo’. Beey túuno’, le máako’ob oka’ano’ob kajtal te’elo’ tu ya’alajo’obe’ yaan u ts’áak u yóolo’ob ti’al u kaláantik ba’ax u ti’alo’ob yéetel ma’ táan u cha’ako’ob u loobilta’al mix máak.

K’a’anan u k’a’ajsale’, u beeta’al le óoperatiiboo’ táaka’an ichil ba’ax jets’a’an najmal u beeta’al tumen Juzgado Octavo ti’ u Distritoil Estado de Quintana Roo, tu ju’unil jets’a’an yéetel u xookil 549/2022-11, tu’ux a’alan tumen Fiscal del Ministerio Público ti’ Fuero Común táakbesa’an ichil Fiscalía de Investigación tu kaajil Tulum, ti’ u Fiscalíail General del Estado de Quintana Roo, tu’ux jets’a’abe’ k’a’anan u ch’a’abal k’áax táakbesa’an ichil u ts’íibil FGE/QR/TUL/03/255/2018 yéetel FGE/QR/TUL/03/256/2018. Tuláakal le je’ela’ tumen ts’a’aban jump’éel amparo ( 729/ 2021-11) tumen Ana Josefa Peralta Alonzo.

Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan