Tu ja’abil 2022e’ u éejidatarioilo’ob 5 de Febrero, ti’ u méek’tankaajil Champotóne’, k’ucho’ob kex jo’otéen tak tu kúuchil Palacio de Gobierno ti’ u noj lu’umil Kaanpech, ti’al u k’áatiko’ob áantaj yéetel ka je’ets’ek ba’ax kun beetbil yéetel che’ob ku ch’a’akal kex ma’ cha’abani’. Le lunes máanika’ k’ucho’ob, uláak’ juntéen te’elo’, tumen ku ya’aliko’obe’ láayli’ u yúuchule’, le beetik táan u k’áatiko’ob ka séeb ts’aatáanta’ak tumen sajabe’entsil yanik u luk’sa’al ti’ob áantaj ku ts’a’abal tu nu’ukbesajil Sembrando Vida; tu tak poltajo’obe’ ti’ lajun ja’ab ts’o’ok u máane’, ts’o’ok u k’askúunta’al 8 mil ektaareasil k’áax u kaláantmajo’ob.
Efraín Cú, máax beetik u jkomisil le éejidoo’, tu ya’alaje’ máax bin k’amo’ob te’e kúuchilo’ ma’ bin tu yóotaj u ts’áak mix jump’éel sóolusioni’, tumen leti’obe’ táan ka’ach u k’áatiko’ob ka cha’abak u t’aano’ob yéetel xjala’ach, Layda Sansores San Román, -máax ma’ kula’an te’e péetlu’umo’- wa yéetel Aníbal Ostoa Ortega, máax beetik u séektretaryoil Gobierno; ba’ale’, ma’ xan béeychaj u k’amiko’ob ka’aj k’ucho’obi’, le beetike’ a’alab ti’ob ka suunako’ob láas 7 áak’ab. Hugo Mauricio Calderón, máax beetik u súubsekretaryoil Gobiernoe’ leti’e’ máax yáax t’aanaj yéetelo’obi’.
En español: Campeche: Ejidatarios de 5 de Febrero piden solución a tala ilegal de madera
Tu jo’oloj beeta’ak múuch’tambal yéetel le éejidatario’obe’, tu jets’o’ob u k’aliko’ob u joolilo’ob Palacio de Gobierno, yéetel chéen tu p’ato’ob je’ek’abil u joolnajil éestasionamiento yaan yáanal lu’um, tu’ux ma’ tu béeytal u yojol chéen je’el máaxake’. Yóok’lal le je’ela’ káaj u k’uchul patruuyáas tak te’elo’, ba’ale’ tu jo’oloj 15 minutose’ luk’o’obi’.
Tumen láayli’ ma’ tu cha’ajo’ob u máan mix máaki’, mix xan u jóok’ol máak te’e páalasyoe’, a’alab ti’obe’ láas 3 bin kéen k’a’amako’ob. Éejidatario’obe’ tu ya’alajo’ob ts’o’okili’ u ya’alal ti’ob le ja’ab máaniko’, yaan bin u ts’a’abal uláak’ máak u kaláant le k’áaxo’, tumen jach táaj ya’ab u ch’a’akal che’ kex ma’ cha’abani’, ichil u kaajilo’ob Champotón yéetel Escárcega, ts’o’okole’ mina’an xan mix u máakilo’ob Guardia Nacional (GN) wa Policías Estatales.
Tak La Jornada Mayae’ k’ujsa’ab oochelo’ob tu’ux ku chíikpajal túumben oornosil chúuk, yéetel tu’ux chíika’an tu’ux ch’aka’an che’; e’esab tak jump’éel cha’an tu’ux táan u buuts’áankil jump’éel oornóo, ba’ale’ u’uyabo’obe’ ka’aj béeychaj u púuts’ulo’ob, tumen leti’obe’ ku ya’aliko’obe’, máax kéen u yilo’ob táan u ch’akiko’ob che’e’ “yaan u líincharko’ob, tumen u k’áato’ob ka ch’éenek k’aasil ku beeta’al yéetel ma’ u yu’uba’al kt’aan tumen jala’ach”, tu ya’alaj jkomis.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
