de

del

Foto: Abraham Bote Tun

Maaya paalal táan u xooko’ob tu téelesekundaryail Juana de Asbaje, tu kaajil Ekpedz, Tixcacalcupule’, jach chíikpajo’ob ichil uláak’ jun jaats paalal múuch’ tu kaanchail u najil xook Universidad Modelo. Leti’obe’ tu beeto’ob u múuch’il U Muuk Iik’, yéetel tu beeto’ob jump’éel meyaj tu’ux ku ch’a’abal u muuk’ iik’ ti’al u yantal ja’ yéetel sáasil tu kaajalo’ob, tumen yéetel le je’elo’, táakpajo’ob tu waxak jaatsil meyaj ku beeta’al ichil FIRST LEGO League, nu’ukbesaj kaambal jach k’a’anan ku beeta’al yóok’lal Robótica yéetel STEAM ( Ciencia, Tecnología, Ingeniería, Artes y Matemáticas).

Múuch’o’ob kun béeytal u máano’ob táanile’ yaan u táakpajalo’ob tu ts’ook keetil réejionaal yaan u beeta’al le 11 ti’ marzo ku taala’, tu kaajil Ciudad de México.

Le meyaja’ péektsilta’ab u beeta’al tumen Universidad Modelo, u múuch’kabil Fundación RobotiX yéetel u mola’ayil Secretaría de Educación de Yucatán (Segey). Maanal 400 paalal táakpaji, ti’ 50 u p’éel najilo’ob xook ichil tuláakal u noj lu’umil México; ti’ Yucatáne’ táakpaj 20i’.

U xoknáailo’ob U Muuk’ Iik’e’ tu beeto’ob jump’éel xaak’al tu kaajalo’ob ti’al u béeytal u jets’iko’ob ba’ax talamil yaani’, tu’ux tu yilajo’obe’ mina’an ja’ yéetel sáasil; le beetike’, yéetel u yáantajil legos, beyxan yéetel ba’ax u yojelo’ob yóok’lal robootikae’, tu beetajo’ob jump’éel maketáa tu’ux tu ts’áajo’ob mejen maaya najo’ob, je’ex le yano’ob tu kaajale’, tu’ux jts’a’ab sáasil ichil le kaajo’ yéetel ja’, ba’ale’ u muuk’il u beeta’ale’ ti’ iik’ jóok’sa’abij.

“U ch’a’abal u muuk’ iik’ ti’al u yantal ja’ yéetel sáasile’, ma’ tu beetik k’aas ti’ yóok’ol kaab, ts’o’okole’ je’el u yáantik k-kaajale’, tumen óotsil”, tu tsikbaltaj Elias, máax xan tu tsikbaltaje’, tu kaajale’ mina’an mix u poostesil sáasil.

Beey túuno’, xoknáalo’ob tu ya’alajo’obe’ óol talamchaj ti’ob u meyajtiko’ob le je’elo’ tumen ma’ u yojel mix u k’a’abéetkunso’ob kóomputadorasil mix xan ba’al yóok’lal robotikáa, mina’an ti’ob Internet, ba’ale’ yóok’lal kaambal béeychaj u ch’a’ako’obe’ béeychaj u beetiko’ob le meyajo’.
Michelle Flores, máax ku meyaj tu múuch’kabil RobotiX, tu tsolaj yéetel le nu’ukbesaja’ táan u kaxta’al ka béeyak u náats’al paalal ku xooke’ ti’ ba’ax yaan u yil yéetel robotikáa, yéetel ti’al xan u mu’uk’anta’al u múul meyaj ichilo’ob.
Tu tsolaj xane’, ichil le keetila’ jóok’a’an ka’a jaatsi’, jump’éele’ Explorer, ti’al paalal ku xokik ichil primeeróo tak kwaartóo ti’ primaarya, yéetel uláak’e’, Challenge, ti’al u xoknáalilo’ob kiintóo tak terseeró ti’ séekundarya.

 

En español: Niños mayas de Yucatán participan en importante concurso de robótica

 

Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan