Te’e ja’abil 2023a’, tu cha’anil Feria Internacional de la Lectura en Yucatán (Filey) yaan u je’ebel kúuchilo’ob ti’al u chíikbesa’al meyaj ku beetik ko’olel ich miatsil, ti’ jump’éel ja’ab tu’ux láayli’ yáan juntéen jo’olbesa’an le noj meyaja’ tumen juntúul ko’olel.
María Teresa Mézquita Méndez, máax jo’olbesik FILEYe’, tu ya’alaj te’e ja’aba’ yaan u beeta’al jejeláas meyajo’ob tu’ux yaan u táakbesa’al ko’olel, ichil le je’elo’obo’, u ye’esajil cha’ano’ob yéetel ts’íib yaan ba’al u yil yéetel ko’olel.
Tu tsikbaltaje’, jéets’ u beeta’al meyaj ti’al u chíikbesa’al ko’olel tumen ku núupul yéetel u winalil marzo, ts’o’okole’ ti’ le ts’ook óoxp’éel ja’abo’ob ts’o’ok u máano’oba’, yanchaj jejeláas k’eexilo’ob tumen tu ja’abil 2020e’ ma’ yanchaj le cha’ana’, ts’o’okole’ ti’ le uláak’ ka’ap’éel ja’abo’obo’ beeta’ab ba’ale’ ti’ Internet.
Walkila’, ku ch’a’ak u muuk’ u yantal kúuchilo’ob ti’al u béeytal u mu’uk’ankúunsa’al u t’aan ko’olel, tumen u tuukul kaaje’ ts’o’ok u k’éexel lik’ul u ja’abil 2019 tak walkila’.
Yaan u ts’a’abal k’ajóoltbil jump’éel áanalte’ ku k’aaba’tik Dueñas de la Luz, ts’o’okole’ le je’elo’, kex ma’ táakbesa’an ichil jun jaats meyajo’ob tu’ux yaan tse’eko’ob yéetel tsikbalo’ob yóok’lal ko’olele’, láayli’ ya’abach ba’al ku chíikbesik yóok’lal ko’olel meyajnaja’an ichil mexikanoil cha’ano’ob.
Beyxan yéetel u meyajil “De que las hay, las hay” yaan xan u ye’esa’al u meyaj ko’olel ichil maitsil, ts’íib yéetel uláak’ meyajo’ob; tuláakal le je’ela’ yaan u káajal le 15 ti’ marzo, kéen chúunsa’ak cha’an tu kúuchil Centro de Convenciones Siglo XXI.
“Yaan xaak’alo’ob beeta’an yóok’lal bix u chíikpajal ko’olel ti’ ts’íib, ba’ale’ beyxan ti’ uláak’ meyajo’ob, je’ex cha’an, its’at yéetel uláak’ xa’ak’an ba’alo’ob táan u bin u patjo’olta’alo’ob”.
“Uláak’ ba’ale’, yaan u k’a’abéetkunsa’al uláak’ u kúuchilo’ob Uady ti’al u beeta’al uláak’ e’esajilo’ob”. Tu k’iinilo’ob 16 yéetel 17 yaan u yantal meyajo’ob tu kúuchil Salón del Consejo Universitario ichil Edificio Central de la UADY yéetel sábado 18e’ tu bíideosalail Centro Cultural Olimpo.
Mézquita Méndeze’ tu ya’alaje’ “ts’o’ok 20 ja’abo’ob káajak in ka’ansaj tu najil xook Uady, le beetik kin tukultike’ k’a’anan u páayt’anta’al xoknáalo’ob ti’al u táakpajalo’ob ti’ le noj cha’anila’, tumen beyo’ yaan u béeytal u k’ajóoltiko’ob uláak’ kúuchilo’ob, uláak’ k’iinilo’ob, uláak’ máako’ob, yóok’lal u muuk’il t’aan”.
Máax jo’olbesik FILEYe’ tu ts’o’oksaj u xookil Ciencias de la Comunicación tu noj najil xook Universidad del Mayab yéetel u jóok’smaj u maestriail Investigación Literaria tu noj najil xook Universidad Nacional de Educación a Distancia (UNED), tu noj kaajil Madrid, España.
En español: María Mézquita, primera mujer directora de la Filey, visibiliza labor femenina en el arte
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan
