Ich káastelane’ k’ajóolta’an beey nutria del norestewa lobito de Río (Lontra longicaudis), juntúul ba’alache’ káaj u suuktal u yila’al ka’aj yanchaj pak’be’en k’oja’an, ba’ale’ sajbe’entsil yanik u ch’éejel, le beetik k’a’anan u kaláanta’al, tu ya’alaj Gonzalo Merediz Alonso, máax jo’olbesik Amigos de Sian Ka’an.
Tu tsikbaltaje’ juntúul jats’uts ba’alche’ kuxa’an tu noojol-lak’inil México, ts’o’oke’ Quintana Rooe’ ku yila’al ti’ kaajo’ob je’ex Bacalar, Río Hondo yéetel Sian Ka’an, ichil uláak’o’ob.
Beyxan tu ya’alaje’, ma’ séeb u yila’al tumen wíiniki’, tumen kuxa’an ich k’áax.
En español: El lobito de río, destreza contra cocodrilos
Ku jaantik kayo’ob, moluuskóos yéetel kustaaseos, ku máano’ob chuuk ich ja’, ba’ale’ ku jóok’olo’ob yóok’kabil.
Ojéela’an xane’ ku jaantiko’ob mejen ch’íich’o’ob wa ik’elo’ob.
Ku yantalo’ob ichil u ja’il ríos, aak’alo’ob, ts’o’oke’ suuk u máano’ob de k’iin ba’ale’ beyxan de áak’ab. Ku máan tu juunal yéetel yaan k’iine’ ti’ múuch’o’ob ba’axe’ ma’ ya’abo’obi’. Jach ma’alob u báab yéetel u bulkubáaj ich ja’.
Ku beetik u yotoch beey mejen áaktuno’ob, ti’al u yantal yéetel u mejenil yéetel ti’al u líik’saik u yo’och. Ku p’isik ichil 50 tak 130 sentiimetróos yéetel ku aaltal tak 25 kg.
Xak'alutskíinsa'an tumen: Sasil Sánchez Chan